Bukas na liham kay Mark Zuckerberg mula sa fact-checkers ng mundo, makalipas ang siyam na taon

Enero 9, 2025

Mahal na Ginoong Zuckerberg,

Siyam na taon na ang nakalipas, sumulat kami sa iyo tungkol sa totoong mga pinsalang dulot ng maling impormasyon sa Facebook. Bilang tugon, gumawa ang Meta ng fact-checking program na tumulong na protektahan ang milyun-milyong users laban sa mga panloloko at mga teorya ng pagsasabwatan. Sa linggong ito, inanunsyo mo na tatapusin mo ang programang iyon sa United States dahil sa mga alalahanin tungkol sa “sobrang censorship” — isang desisyon na nagbabantang ipawalang-saysay ang halos isang dekada ng pag-unlad sa pagtataguyod ng tumpak na impormasyon online.

Ang programang inilunsad noong 2016 ay matibay na hakbang sa paghikayat sa tunay na ganap na katumpakan online. Nakatulong ito sa mga tao na magkaroon ng positibong karanasan sa Facebook, Instagram at Threads sa pamamagitan ng pagbabawas ng pagkalat ng mali at mapanlinlang na impormasyon sa kanilang feeds. Naniniwala kami — at ipinakikita ng datos — na karamihan sa mga tao sa social media ay naghahanap ng mapagkakatiwalaang impormasyon para makapagpasya tungkol sa kanilang buhay at para magkaroon ng magandang pakikipag-ugnayan sa mga kaibigan at pamilya. Pagbibigay kaalaman sa users tungkol sa maling impormasyon upang mapabagal ang pagkalat nito, nang walang pag-censor, ang layunin. Mahigpit na sinusuportahan ng fact-checkers ang kalayaan sa pagpapahayag, at paulit-ulit at pormal naming sinabi iyon sa pahayag sa Sarajevo noong nakaraang taon. Ang kalayaang magsabi kung bakit hindi totoo ang isang bagay ay malayang pananalita rin.

Ngunit sinasabi mo na ang programa ay naging “isang kasangkapan sa pag-censor,” at “ang fact-checkers ay naging masyadong may kinikilingan sa pulitika at sinira ang higit na pagtitiwala kaysa sa kanilang nilikha, lalo na sa U.S.” Hindi ito totoo, at gusto naming ituwid ang rekord, para sa konteksto ngayon at sa rekord ng kasaysayan.

Kinakailangan ng Meta ang lahat ng mga kasangga sa fact-checking na matugunan ang mga mahigpit na pamantayan ng non-partisanship sa pamamagitan ng pag-verify ng International Fact-Checking Network. Nangangahulugan ito na walang kaugnayan sa mga partido o kandidatong pampulitika, walang adbokasiya sa patakaran, at isang hindi natitinag na pangako na walang kikilingan at magiging transparent. Ang bawat organisasyon ng balita ay sumasailalim sa mahigpit na taunang pag-verify, kabilang ang independiyenteng pagtatasa at peer review. Malayo sa pagtatanong sa mga pamantayang ito, patuloy na pinuri ng Meta ang kanilang higpit at pagiging epektibo. Isang taon lang ang nakalipas, pinalawig ng Meta ang programa sa Threads.

Iminumungkahi ng iyong mga komento na ang mga fact-checker ay responsable para sa censorship, kahit na ang Meta ay hindi kailanman nagbigay sa mga fact-checker ng kakayahan o awtoridad na mag-alis ng nilalaman o mga account. Madalas na sinisisi at hina-harass ng mga tao sa online ang mga fact-checker para sa mga aksyon ng Meta. Ang iyong mga komento kamakailan ay walang alinlangan na magpapasigla sa mga pananaw na iyon. Ngunit ang katotohanan ay mga tauhan ng Meta ang nagpasya kung paano dapat ibaba ang ranggo o lagyan ng label na nilalaman na napatunayang hindi totoo ng fact-checkers. Sa paglipas ng mga taon, ilang fact-checkers ang nagmungkahi sa Meta kung paano nito mapahuhusay ang pag-label na ito upang maging hindi gaanong mapanghimasok at maiwasan kahit ang paglitaw ng censorship, ngunit hindi kailanman kumilos ang Meta sa mga mungkahing iyon. Bukod pa rito, inalis ng Meta ang mga pulitiko at kandidato sa pulitika sa mga pwedeng i-fact check, bilang isang hakbang sa pag-iingat, kahit na nagkalat sila ng mga pahayag na kasinungalingan. Samantala, sinabi ng fact-checkers na ang mga pulitiko ay dapat na i-fact check tulad ng iba.

Sa paglipas ng mga taon, ang Meta ay nagbigay lamang ng limitadong impormasyon sa mga resulta ng programa, kahit na ang fact-checkers at mga independiyenteng mananaliksik ay paulit-ulit na nagtanong para sa higit pang datos. Ngunit sa masasabi namin, naging epektibo ang programa. Ipinakita ng pananaliksik na ang fact-check labels ay nakabawas ng paniniwala at pagbabahagi ng maling impormasyon. At sa iyong sariling patotoo sa Kongreso, ipinagmalaki mo ang tungkol sa “nangunguna sa industriya na programa sa fact-checking“ ng Meta.

Sinabi mo na plano mong magsimula ng isang programa na Community Notes na katulad ng sa X. Hindi kami naniniwala na ang ganitong uri ng programa ay magreresulta sa positibong karanasan ng gumagamit, tulad ng ipinakita ng X. Ipinakikita ng pananaliksik na maraming Community Notes ang hindi kailanman naipakikita, dahil umaasa sila sa malawakang pampulitikang pinagkasunduan sa halip na sa mga pamantayan at ebidensya para sa katumpakan. Gayunpaman, walang dahilan kung bakit hindi maaaring umiral ang Community Notes sa third-party na programa sa fact-checking; hindi sila eksklusibo sa isa’t isa. Ang modelo ng Community Notes na gumagana sa pakikipagtulungan sa propesyonal na fact-checking ay magkakaroon ng malakas na potensyal bilang bagong modelo para sa pagsulong ng tumpak na impormasyon. Malaki ang pangangailangan para dito: Kung naniniwala ang mga tao na ang social media platforms ay puno ng mga scam at panloloko, hindi nila gugustuhing gumugol ng oras doon o magnegosyo dito.

Dinadala tayo nito sa kontekstong pampulitika sa United States. Ang tiyempo ng iyong anunsyo ay nangyari pagkatapos ng sertipikasyon sa pagkahalal kay President-Elect Donald Trump at bilang bahagi ng mas malawak na tugon mula sa industriya ng tech sa papasok na administrasyon. Si Ginoong Trump mismo ang nagsabi na ang iyong anunsyo ay “marahil” bilang tugon sa mga banta na ginawa niya laban sa iyo. Ang ilan sa mga mamamahayag na bahagi ng aming komunidad sa fact-checking ay nakaranas ng mga katulad na banta mula sa mga pamahalaan sa mga bansang kanilang pinagtatrabahuhan, kaya naiintindihan namin kung gaano kahirap labanan ang panggigipit na ito.

Ang planong tapusin ang fact-checking program sa 2025 ay iiral lamang sa United States, sa ngayon. Ngunit ang Meta ay may katulad na mga programa sa higit sa 100 mga bansa na lahat ay lubos na magkakaiba, sa iba’t ibang yugto ng demokrasya at pag-unlad. Ang ilan sa mga bansang ito ay madaling matukso sa maling impormasyon na nag-uudyok sa kawalang-tatag na pulitika, panghihimasok sa halalan, karahasan ng mga manggugulo at kahit genocide. Kung magpasya ang Meta na ihinto ang programa sa buong mundo, halos tiyak na magreresulta ito sa tunay na pinsala sa maraming lugar.

Binibigyang-diin ng sandaling ito ang pangangailangan para sa karagdagang pondo para sa public service journalism. Ang fact-checking ay mahalaga sa pagpapanatili ng mga ibinahaging katotohanan at talakayan na batay sa ebidensya, sa United States at sa buong mundo. Ang sektor na mapagkawang-gawa ay may pagkakataon na dagdagan ang pamumuhunan nito sa pamamahayag sa isang kritikal na panahon.

Pinakamahalaga, naniniwala kami na ang desisyon na wakasan ang third-party na fact-checking program ng Meta ay isang paatras na hakbang para sa mga gustong makakita ng internet na nagbibigay ng prayoridad sa tumpak at mapagkakatiwalaang impormasyon. Umaasa kami na kahit papaano ay mabubuo namin ang kaalamang ito sa mga darating na taon. Nananatili kaming handang makipagtulungan muli sa Meta, o anumang iba pang platform ng teknolohiya na interesado sa pakikipag-fact-checking na magagamit upang bigyan ang mga tao ng impormasyong kailangan nila para makagawa ng matalinong mga desisyon tungkol sa kanilang pang-araw-araw na buhay.

Ang pag-access sa katotohanan ay nagpapalakas ng kalayaan sa pananalita, na nagbibigay ng kapangyarihan sa mga komunidad na iayon ang kanilang mga pagpipilian sa kanilang mga pinahahalagahan. Bilang mga mamamahayag, nananatili kaming matatag sa aming pangako sa kalayaan ng pamamahayag, tinitiyak na ang paghahangad ng katotohanan ay mananatili bilang isang pundasyon ng demokrasya.

Gumagalang,

AAP FactCheck – Australia

RMIT Lookout, Australia

15min – Lithuania

AFP – France

Africa Check – South Africa, Nigeria, Kenya, Senegal

AkhbarMeter Media Observatory – Egypt

Annie Lab – Hong Kong SAR

Aos Fatos – Brazil

Beam Reports – Sudan

Belarusian Investigative Center – Czech Republic

BOOM – India