FACT CHECK: MAY MALI sa sinabi ni Panelo sa mga pabahay para sa Yolanda victims

Sa isang pahayag na ibinigay sa mga mamamahayag noong Mayo 21, sinabi ni dating presidential chief legal counsel Salvador Panelo na ang administrasyong Aquino ay nagtayo ng humigit-kumulang 160,000 housing units para ilipat ang mga biktima ng Super Typhoon Yolanda (international name Haiyan). Ito ay hindi totoo.

PAHAYAG

Pinabubulaanan ang pahayag ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na “walang nagawa” sa nakalipas na dalawang administrasyon para i-rehabilitate ang mga lugar na sinalanta ng super typhoon, sinabi ni Panelo:

“The Aquino administration built about 160,000 housing units and commenced its distribution to the victims in 2014.”

(“Nagtayo ang administrasyong Aquino ng humigit-kumulang 160,000 housing units at sinimulan ang pamamahagi nito sa mga biktima noong 2014.”)

 

Mga Pinagmulan: GMA News, Panelo: Marcos ‘misinformed’ on Yolanda rehab claims, May 21, 2024; Daily Tribune, Marcos‘ claims on ‘Yolanda‘ rehab inaction refuted, May 22, 2024; Manila Bulletin, Marcos misinformed on ‘Yolanda’ – Panelo, May 22, 2024

Ang isang katulad na pahayag ay lumabas sa isang artikulo noong Mayo 24 sa Philstar.com na sinipi ni dating executive secretary Salvador Medialdea na pinabulaanan din ang pahayag ni Marcos. Parehong nagsilbi sina Panelo at Medialdea sa ilalim ng administrasyong Duterte.

ANG KATOTOHANAN

Noong 2014, tinukoy ng National Housing Authority (NHA) ang mga site para sa 160,000 dwelling units ngunit 42,499 lamang ang natapos sa pagwawakas ng termino ni Benigno Aquino III at pag-upo sa pwesto si Rodrigo Duterte noong 2016.

Isang ulat noong 2014 ng Housing and Urban Development Coordinating Council ang nagsasaad na noong Nobyembre ng taong iyon, tinukoy ng NHA ang mga lugar para sa 160,000 housing units upang matugunan ang kinakailangang 205,128 sa ilalim ng komprehensibong rehabilitation at recovery plan ng pamahalaan para sa mga lugar na nasalanta ng Yolanda.

Noong 2016, sinita ng Commission on Audit (COA) ang mga pagkaantala sa konstruksyon at ang mababang occupancy rate (27%) ng mga natapos na bahay. Mula noon ay paulit-ulit na na-flag ang NHA sa parehong mga isyu, na binabanggit ang “iba’t ibang mga utos ng pagsususpinde, time extension, at mga variation order” bilang mga sanhi ng pagkaantala.

Sa 2022 audit report nito, binanggit ng state audit agency na sa 166,034 na bahay na natapos sa taong iyon, 51,538 o 31% ang nanatiling walang tao.

“Ang pagrepaso sa Status of Accomplishment para sa YPHP (Yolanda Permanent Housing Project) noong Disyembre 31, 2022 ay nagpapakita na ang ilan sa mga natapos na proyektong pabahay ay hindi pa naibibigay sa mga kinauukulang LGU sa kabila ng kanilang pagkakumpleto,” ulat ng COA.

Ang pagkaantala sa turnover na ito ay dahil sa nakabinbing pag-apruba ng consolidation-subdivision plan ng Department of Environment and Natural Resources-Land Management Services, pagpapalabas ng mga indibidwal na titulo ng lote ng Registry of Deeds, pagproseso ng Deed of Transfer and Acceptance, at ang patuloy na pag-install ng mga poste ng kuryente at linya ng tubig, bukod sa iba pa.

May nakita ka bang kaduda-dudang status, picture, meme, o iba pang post na gusto mong i-fact-check namin? Sagutan lang itong reader request form o i-message sa Viber ang VERA, the truth bot (Philippines).

(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)