Sinampahan ng National Bureau of Investigation (NBI) ng mga kasong multiple murder, frustrated murder at attempted murder si Negros Oriental Rep. Arnolfo Teves Jr. noong Mayo 17.
Si Teves ang itinuturong utak ng pagpatay noong Marso 9 kay Negros Oriental governor Roel Degamo at siyam na iba pa. Isinampa ang mga kaso laban sa kanya kaugnay ng krimen ilang linggo matapos simulan ni Justice Secretary Jesus Crispin Remulla ang proseso para italaga ang kongresista bilang terorista sa ilalim ng Anti-Terrorism Act of 2020 (ATA) o Republic Act No. 11479.
Noong 2020, binatikos ang ATA sa paglalagay ng mga indibidwal na naka-red-tag sa karagdagang panganib. (Basahin ang VERA FILES FACT SHEET: The dangers of red-tagging under the Anti-Terrorism Law)
Habang lumulutang ang mga tanong kung ang mga pagkakasala na isinampa laban kay Teves ay maituturing na terorismo, binalikan ng VERA Files Fact Check ang iba’t ibang kahulugan ng krimen.
1. Paano tinutukoy ng mga batas ng Pilipinas at ng United Nations (UN) ang terorismo?
Itinakda ng Section 4 ng RA 11479 ang terorismo bilang mga gawaing naglalayon na:
- Maging sanhi ng kamatayan o pinsala sa katawan sa sinumang tao, o ilagay sa panganib ang buhay ng isang tao;
- Magdulot ng matinding pinsala o pagkasira sa isang pamahalaan o pampublikong pasilidad, pampublikong lugar o pribadong ari-arian;
- Maging sanhi ng malawak na paghadlang na may kasamang pinsala o pagkasira sa kritikal na imprastraktura;
- Bumuo, gumawa, nagmamay-ari, kumuha, maghatid, magsuplay o gumamit ng mga armas, pampasabog o biological, nuclear, radiological, o chemical na mga armas, at;
- Maglabas ng mga mapanganib na sangkap o maging dahilan ng sunog, baha o pagsabog.
Maaaring i-freeze ng Anti-Money Laundering Council ang mga asset ng mga itinalagang terorista o teroristang organisasyon.
Ang Human Security Act of 2007, ang batas na pinawalang-bisa ng ATA, ay naglilista ng mga krimen na bumubuo sa terorismo:
- Pamimirata sa pangkalahatan at pag-aalsa sa karagatan o tubig ng Pilipinas;
- Paghihimagsik o pag-aalsa;
- Kudeta, kabilang ang mga pagkilos na ginawa ng mga pribadong tao;
- Murder;
- Kidnapping at serious illegal detention;
- Mga krimen na kinasasangkutan ng pagkawasak (i.e. arson);
- Paggawa, pagmamay-ari, pagkuha, transportasyon o pagsuplay ng biological , nuclear, radiological o chemical na mga armas;
- Pag-hijack;
- Highway robbery; at
- Ilegal at labag sa batas na pagmamay-ari, paggawa, pakikitungo sa, pagkuha, o disposisyon ng mga baril at bala o pampasabog.
Sa kabilang banda, ang isang 2004 na resolusyon ng UN Security Council ay tumutukoy sa terorismo bilang:
“Criminal acts, including against civilians, committed with the intent to cause death or serious bodily injury, or taking of hostages, with the purpose to provoke a state of terror in the general public or in a group of persons or particular persons, intimidate a population or compel a government or an international organization to do or to abstain from doing any act, which constitute offenses within the scope of and as defined in the international conventions and protocols relating to terrorism.”
(“Ang mga gawaing kriminal, kabilang ang laban sa mga sibilyan, na ginawa na may layuning magdulot ng kamatayan o malubhang pinsala sa katawan, o pagkuha ng mga hostage, na may layuning balutin sa matinding takot ang pangkalahatang publiko o isang grupo ng mga tao o partikular na mga tao, takutin ang isang populasyon o pilitin ang isang gobyerno o isang internasyonal na organisasyon na gawin o umiwas sa paggawa ng anumang kilos, na bumubuo ng mga pagkakasala sa loob ng saklaw ng at gaya ng tinukoy sa mga international convention at mga protocol na may kaugnayan sa terorismo.”)
Pinagmulan: UN Security Council, Resolution 1566 (2004), Okt. 8, 2004
2. Kwalipikado ba ang mga kasong isinampa laban kay Teves bilang mga gawaing terorismo?
Ayon sa abogadong si Gilbert Andres ng CenterLaw, kailangang patunayan ng DOJ sa Anti-Terrorism Council (ATC) na ang pagpatay kay Degamo ay ginawa para makamit ang alinman sa mga layunin ng terorismo. “Ang murder ay mas direktang krimen… ngunit dapat mayroong probable cause para sa terorismo,” sabi niya sa isang tawag sa VERA Files Fact Check.
Ikinonekta ni Remulla ang kahulugan ng batas sa kaso ni Teves sa pagsasabing, “Si Gov. Degamo ang pinakamataas na lokal na halal na opisyal sa buong Negros Oriental at para sa taong iyon na mapatay sa kanyang sariling tahanan ng isang grupo ng mga propesyonal na sundalo, ipinapakita nito sa amin kung gaano kagarapal at mapangahas ang krimen.”
BACKSTORY
Bukod sa pagtatalaga kay Teves bilang isang terorista, sinabi ni Remulla na maaaring magbukas ng proscription case ang ATC sa Court of Appeals. Kung pagbibigyan, ang pagbabawal o deklarasyon bilang isang outlaw o terorista ay magiging epektibo kaagad at tatagal ng tatlong taon.
Sa ilalim ng Implementing Rules and Regulations ng ATA, dapat kumuha ang DOJ ng rekomendasyon mula sa National Intelligence Coordinating Agency at autoridad mula sa ATC. Ang tao o organisasyon na itatalaga bilang terorista ay dapat ding bigyan ng kaukulang abiso at pagkakataon na marinig.
May nakita ka bang kaduda-dudang status, picture, meme, o iba pang post na gusto mong i-fact-check namin? Sagutan lang itong reader request form o i-message sa Viber ang VERA, the truth bot (Philippines).
Mga Pinagmulan
Philippine News Agency, NBI files murder reps vs. Teves, May 17, 2023
INQUIRER.net, After 2 months, NBI files murder raps vs Teves for Degamo slay, May 18, 2023
CNN Philippines, Teves faces murder complaints at DOJ, May 17, 2023
GMA News, ‘Make the world smaller for him’: DOJ eyes designating Arnie Teves as terrorist, April 17, 2023
Philstar.com, Process to designate Teves as terrorist starts, April 27, 2023
INQUIRER.net, DOJ: Teves terror tag prelude to deportation, April 27, 2023
Atty. Gilbert Andres, Personal communication (phone call), May 19, 2023
Manila Bulletin, ‘Voluminous’ evidence vs Rep Teves in killings of Degamo, 9 others – Sec Remulla, May 8, 2023
The Philippine STAR, Raps vs Teves over Degamo slay filed next week, April 28, 2023
CNN Philippines, Remulla: Gov’t to cancel Teves’ passport once charged in court, May 10, 2023
Official Gazette, Republic Act No. 11479, July 30, 2020
United Nations and the Rule of Law, Security Council Resolution 1566, 2004
Official Gazette, Republic Act No. 9372, March 6, 2007
Department of Justice, The 2020 Implementing Rules and Regulations of Republic Act No. 11479, otherwise known as The Anti-Terrorism Act of 2020, Oct. 16, 2020
(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)
