Paulit-ulit na sinabi ni dating pangulong Rodrigo Duterte na “tinatanggap niya ang buong legal na pananagutan” para sa extrajudicial killings na ginawa sa ilalim ng kanyang digmaan laban sa iligal na droga. Ngunit nang sabihin na dapat siyang managot sa pag-udyok sa mga krimeng ito sa ilalim ng legal na teorya ng pagsasabwatan, hindi sumang-ayon ang 79-anyos na si Duterte at kinontra ang kanyang sarili.
PAHAYAG
Sa ika-11 na pagdinig ng House quad committee noong Nob. 13, tinanong ni Batangas Rep. Gerville Luistro si Duterte kung ang kanyang pahayag tungkol sa ganap na pananagutan sa mga pagpatay sa digmaan sa droga ay isang extrajudicial na kumpisal ng pagkakasala, sinabi ng dating pangulo:
(“In essence, yes. Wala na akong magawa, eh… Yes, because I ordered the campaign against the drug syndicates. At kung ano‘ng ginawa [ng pulis], whether illegal or not, it was… ako ang nag-utos. In that sense, I take responsibility for their actions. Wala akong magawa, eh. Commander ako, nag-utos ako: ‘Puntahan ninyo ‘yan.‘ Just like a [military or police] commander, utusan mo. ‘Pag may nangyari diyan [at] magkabulilyaso, whether right or wrong, iyo ‘yan. Iyo talaga ‘yan. Kung hindi ka ba naman b*bo na mayor, hindi mo iiwanan ‘yung tao na inutusan mo.”
(“Sa esensya, oo. Wala na akong magawa, eh… Oo, dahil inutos ko ang kampanya laban sa mga sindikato ng droga. At kung ano’ng ginawa [ng pulis], ilegal man o hindi, ito ay… ako ang nag-utos. Sa ganoong kahulugan, inaako ko ang responsibilidad para sa kanilang mga aksyon. Wala akong magawa, eh. Commander ako, nag-utos ako: ‘Puntahan ninyo ‘yan.’ Tulad lang sa [military or police] commander, utusan mo. ‘Pag may nangyari diyan [at] magkabulilyaso, tama man o mali, iyo ‘yan. Iyo talaga ‘yan. Kung hindi ka ba naman b*bo na mayor, hindi mo iiwanan ‘yung tao na inutusan mo.“)
Pinagmulan: House of Representatives | ELEVENTH PUBLIC HEARING OF THE HOUSE QUAD-COMMITTEE, Nob. 13, 2024, panoorin mula 5:51:15 hanggang 5:52:15
Sa pagdinig ng Senate Blue Ribbon Committee dalawang linggo bago ang pagdinig ng House Quad-Committee, sinabi ni Duterte sa kanyang pambungad na pahayag:
“My job as president was never easy and it was not meant to be. I have tried to do the best I can to address the problem of illegal drugs firmly and without compromise. For all of its successes and shortcomings, I, and I alone, take full legal responsibility. Sa lahat na nagawa ng mga pulis pursuant to my order, ako ang managot, at ako ang makulong.”
(“Ang aking trabaho bilang pangulo ay hindi naging madali at hindi naman ito talaga madali. Sinubukan kong gawin ang lahat ng aking makakaya upang matugunan ang problema ng ilegal na droga nang mahigpit at walang kompromiso. Para sa lahat ng mga tagumpay at pagkukulang nito, ako, at ako lamang, ang umaako ng buong legal na responsibilidad. Sa lahat na nagawa ng mga pulis dahil sa aking utos, ako ang managot, at ako ang makulong.”)
Pinagmulan: Senate of the Philippines | Blue Ribbon Committee (Subcommittee on the Philippine War on Illegal Drugs) (October 28, 2024), Okt. 28, 2024, panoorin mula 1:31:20 hanggang 1:32:08
FLIP-FLOP
Nang tanungin tungkol sa mga partikular na “high-value” na biktima ng extrajudicial killings na nauugnay sa drug war, nagbigay si Duterte ng iba’t ibang dahilan para iiwas ang sarili sa mga kaso.
Binaligtad niya ang kanyang mga naunang pahayag at hindi sumang-ayon kay Luistro na siya ay maituturing na “principal by inducement” sa mga pagpatay na may kinalaman sa droga. Tumanggi rin siyang pumirma sa isang dokumentong umaamin dito.
Basahin ang FACT CHECK: Duterte waltzes on bank secrecy waivers
Sa huling taon ni Duterte bilang pangulo, nakapagtala ng 302 drug-related killings sa buong bansa ang Dahas Project ng Third World Studies Center ng University of the Philippines.
Tingnan ang FACT SHEET: Duterte’s ‘never-ending’ fight against drugs and corruption in his own words
Ang opisyal na datos ng gobyerno ay nagpapakita ng hindi bababa sa 6,252 katao ang namatay sa mga operasyon laban sa droga mula Hulyo 2016 hanggang Mayo 2022.
Nang tanungin ni Luistro kung naiintindihan niya ang mga kahihinatnan ng kanyang “pagtatapat,” sinabi ni Duterte:
“Hindi naman ito korte (This is not a court)… It is not a confession. It is a statement coming from the mouth of a mayor or a president at that time. It is not a confession.”
(“Hindi naman ito korte… Hindi ito isang pag-amin. Ito ay isang pahayag na nagmumula sa bibig ng isang alkalde o isang pangulo noong panahong iyon. Ito ay hindi isang pag-amin.”)
Pinagmulan: panoorin mula 5:54:00 hanggang 5:54:19
Sa ilalim ng Revised Penal Code, umiiral ang isang pagsasabwatan “kapag ang dalawa o higit pang tao ay nagkasundo tungkol sa paggawa ng isang mabigat na krimen at nagpasya na gawin ito.” Ayon kay Luistro, ang isang prinsipal sa isang krimen ay may tatlong antas: sa pamamagitan ng panghihikayat, sa pamamagitan ng kailangang-kailangan na pagtutulungan at sa pamamagitan ng direktang pakikilahok.
Sinabi ng Korte Suprema na ang isang tao ay maaaring mahatulan bilang isang prinsipal sa pamamagitan ng pag-uudyok kung siya ay “direktang namilit” o “direktang nanghikayat” sa isa pa na gawin ang krimen.
Iginiit ni Luistro na kung hindi nag-utos o nag-alok si Duterte ng sistema ng pabuya para sa mga pagpatay sa digmaan sa droga, ang mga operasyon ng pulisya ay “hindi dapat nagresulta sa pagpatay ng malaking bilang ng mga biktima ng digmaan laban sa droga,” kaya’t siya ay may pananagutan.
Tala ng editor: Ang fact check na ito ay ginawa sa tulong ng isang estudyante mula sa Polytechnic University of the Philippines bilang bahagi ng kanilang internship.
