Sinabi ni Pangulong Rodrigo Duterte sa unang bahagi ng buwan na ito na ang krisis sa Marawi ay “hindi isang hayag na paghihimagsik,” na kabaligtaran ng kanyang opisyal na pagbibigay-katwiran sa pagdeklara ng martial law sa Mindanao noong nakaraang taon.
PAHAYAG
Sa isang Nob. 6 briefing ng Gabinete, paulit-ulit na sinabi ni Duterte na ang giyera sa Marawi City ay hindi sanhi ng isang “hayag na pagkilos” ng rebelyon kundi resulta ng isang operasyong laban sa droga na nalihis:
“Alam mo, ang giyera sa Marawi ay hindi isang hayag na paghihimagsik. Kung totoohin mo talaga, kung may anumang krimen na walang pag-aalsa, maaaring ito ay sedisyon. Ngunit ito ay isang paghihimagsik kung tutuusin na ang pulisya sa oras na iyon ay naghahatid — ang pulis ay naghahatid ng isang warrant of arrest para sa isa sa mga Maute dahil sa droga.”
Idinagdag niya:
“Pagdating doon, sila ay sinalubong ng paulan ng putok at kinailangan nilang tawagan ang Marines. Nang araw na iyon, siyam na Marines ang napatay. Ano ang naging sanhi nito? O ano ang nagsimula sa aksyon? Droga. Hindi ito isang hayag na krimen ang pagtataas ng bandila at pagsigaw ng sloganeering ng ISIS. Ito ay — nagsimula ito sa isang raid sa bawal na gamot. ”
Sinabi rin niya:
“Ngunit wala nang hayag na pagkumilos sa simula pa lang para masabi sa atin na magkaroon ng paghihimagsik. Ito ay isang barilan sa pagitan ng pulis at isang gangster.”
Pinagmulan: PCOO, Pangulo Rodrigo Duterte, Remarks during the lecture on militarization and drugs, Nob. 6, 2018, panoorin mula 25:16-27: 11.
ANG KATOTOHANAN
Ang pahayag ni Duterte ay sumasalungan sa sinabi niya sa ulat noong 2017 na isinumite niya sa Kongreso na nagbibigay katwiran sa Proclation 216 na naglagay sa buong Mindanao sa ilalim ng martial law matapos ang krisis sa Marawi.
Ang ulat ay nagbanggit ng mga pangyayari na naganap noong Mayo 23, 2017, sa Marawi City na sinabi nitong elemento ng isang paghihimagsik:
“Ang pagputol ng mahahalagang linya ng transportasyon at kuryente; ang pag recruit ng mga kabataang Muslim upang palawakin pa ang kanilang mga hanay at palakasin ang kanilang puwersa; ang armadong pagpapatatag ng kanilang mga miyembro sa buong Marawi City; ang pagwawasak ng isang bahagi ng populasyon ng lungsod na pumapalag; at ang walang-hiyang paglaladlad ng mga bandera ng DAESH ay bumubuo ng isang malinaw, maliwanag, at hindi mapagaalinlangang hangarin na alisin ang Marawi City, at sa huli ang natitirang bahagi ng Mindanao, sa katapatan nito sa Gobyerno. “
Pinagmulan: Supreme Court, Desisyon kung may sapat na basehan para sa pagpapalabas ng Proklamasyon 216, Hulyo 4, 2017.
Ang “Daesh” ay tumutukoy sa isang militanteng grupong fundamentalist ng Islam sa Syria at Iraq, at ginagamit bilang isa pang termino para sa Islamic State, ayon sa Oxford Living Dictionaries.
Binanggit lamang ng ulat ang “mga bawal na gamot” nang binalikan nito ang pagkamatay ng isang miyembro ng provincial drug enforcement unit matapos inookupahan ng grupo ng Maute ang Marawi City Jail, at nang sinabi nito ang mga grupong hindi sumusunod sa batas ay suportado ng mga dayuhang grupo ng terorista at ilegal na droga.
Hindi ito nagbanggit ang anumang raid sa bawal na gamot, sinabi lamang na ang mga pwersa ng pamahalaan ay sinalubong ng mga pagputok habang naghahatid ng isang warrant of arrest kay Isnilon Hapilon, ang pinaka wanted na lider ng ASG, na napilitan silang gumanti (Tingnan ang Martial law in Mindanao: A timeline).
Ang Article VII, Section 18 ng 1987 Constitution ay nagpapahintulot lamang sa pangulo na ilagay ang bansa o anumang bahagi nito sa ilalim ng martial law sa mga kaso ng pagsalakay o paghihimagsik, at kapag kinakailangan para sa kaligtasan ng publiko. (Tingnan ang VERA FILES FACT CHECK: Explaining martial law)
BACKSTORY
Ang Martial law sa Mindanao ay dalawang beses na extend simula noong ipinahayag ang Proclamation 216.
Una noong Hulyo 22, 2017, nang ang Kongreso, sa isang joint session, ay inaprubahan ang ipinanukalang pagpapalawig ng Pangulo hanggang Dis. 31 ng taong iyon, dahil ang rebelyon ay hindi pa ganap na nasugpo sa loob ng 60-araw na palugit ng Konstitusyon.
Ang ikalawa noong Dis. 17, 2017, nang ito ay pinalawig ng isa pang taon, dahil ang mga natitira miyembro ng pangkat ng Maute at ng ASG sa ilang mga lugar sa Mindanao, pati na rin ang “mas matinding ilang dekadang rebelyon” ng New People’s Army laban sa ang pamahalaan, bukod sa iba pa.
Mga pinagkunan ng impormasyon:
PCOO, President Rodrigo Duterte, Remarks during the lecture on militarization and drugs, Nov. 6, 2018
Philstar.com, Military to recommend another extension of Mindanao martial law, Nov. 13, 2018
ABS-CBN News, AFP eyes another martial law extension in Mindanao, Nov. 14, 2018
GMA News, AFP ‘more likely’ to urge extending martial law in Mindanao –spokesperson, Nov. 14, 2018
Supreme Court, Decision on whether there was sufficient factual bases for the issuance of Proclamation 216, July 4, 2017
Official Gazette, Proclamation 216
Official Gazette, Revised Penal Code
PCOO, Presidential Spokesperson Ernesto Abella, PCO Assistant Secretary Marie Banaag and AFP Spokesperson Restituto Padilla, “Mindanao Hour” Press Briefing, May 29, 2017
Official Gazette, 1987 Constitution
House of Representatives, Special Session, July 22, 2017
House of Representatives, Resolution of Both Houses No. 4, Dec. 13, 2017
Ang VERA Files Fact Check ay sumusubaybay sa mga maling
salaysay at nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at
personalidad, at itinatama ang mga ito gamit ang mga tunay na ebidensya. Kami
ay ginagabayan ng mga
prinsipyo ng
International Fact-Checking Network sa Poynter. Para sa karagdagang impormayan
bisitahin ang
pahinang ito.
