Sa utos ni Pangulong Rodrigo Duterte, 10 mga high-profile na bilanggo sa New Bilibid Prison (NBP) sa Muntinlupa ay inilipat sa Philippine Marine Barracks sa Fort Bonifacio, Taguig City dahil sa “banta sa kanilang seguridad.”
Ang pito sa mga bilanggo ay saksi sa sinasabing pagkakasangkot sa iligal na droga ni Senador Leila de Lima, na nagkuwestiyon sa utos ng pangulo bilang “lubos na kahina-hinala.”
Ipinagtanggol ni Duterte ang kanyang desisyon at sinabi pang binigyan niya ng pardon ang ilan sa kanila, ngunit hindi tinukoy kung sino:
“(Translated from Bisaya) It’s given in the Constitution. The power to commute and to pardon is absolute. May discretion lang. The people I grant pardon to is my responsibility (sic). You do not question because the Constitution says it is an absolute power. It doesn’t involve the Congress. That’s mine alone
(Isinalin mula sa Bisaya) Ito ay nasa sa Saligang Batas. Ang kapangyarihan na pababain at magpatawad ay lubos. May discretion lang. Ang mga taong binigyan ko ng pardon ay aking responsibilidad. Hindi mo kukwestiyunin sapagkat sinabi ng Konstitusyon na ito ay isang walang-takdang kapangyarihan. Hindi kasali dito ang Kongreso. Sa akin lamang iyon).”
Pinagmulan: RTVMalacanang, Groundbreaking Ceremony of the Naga Permanent Housing Project (Speech), Set. 6, 2019, panoorin mula 22:21 hanggang 23:15
Ano ang pardon at talaga ba itong walang-takdang kapangyarihan ng pangulo?
Narito ang limang bagay na dapat mong malaman.
Ano ang presidential pardon?
Ang pardon ay ang pagpapatawad mula sa punong ehekutibo na magpapawalang-sala sa mga bilanggo o persons deprived of liberty (PDLs) mula sa parusang ipinataw sa krimen na kanyang nagawa, ayon sa Department of Justice.
Ang kapangyarihang magpatawad, isang uri ng executive clemency, ay ibinibigay sa pangulo sa ilalim ng Art. VII, Sec. 19 ng 1987 Constitution:
“Except in cases of impeachment, or as otherwise provided in this Constitution, the President may grant reprieves, commutations and pardons, and remit fines and forfeitures, after conviction by final judgment
(Maliban sa mga kaso ng impeachment, o maliban sa nakasaad sa Konstitusyon na ito, ang Pangulo ay maaaring magbigay ng mga pagpapaliban, pagbabawas at pagpapatawad, at pagpapatawad ng multa at parusa, pagkatapos mahatulan sa panghuling paghuhusga).
“He shall also have the power to grant amnesty with the concurrence of a majority of all the Members of the Congress
(Magkakaroon din siya ng kapangyarihang magbigay ng amnestiya kasabay ng pagsang-ayon ng mayorya ng lahat ng mga Miyembro ng Kongreso).”
Mayroon bang “ganap na kapangyarihan” ang pangulo na bawasan ang mga parusa at magpatawad ng nahatulang bilanggo?
Hindi. Ang kapangyarihan ng pangulo na magpapatawad ng mga nasasakdal ay hindi lubos.
Habang tinutukoy ang mga limitasyon ng presidential pardon, sinabi ng abogadong si Christian Monsod, isa sa mga bumalangkas ng 1987 Constitution, na hindi ito maaaring gamitin sa ilalim ng mga sumusunod na situwasyon:
- Ang hatol ay hindi pa pangwakas o nakaapela;
- Ang nagkasala ay gumawa ng krimen sa halalan, kung saan kinakailangan ang rekomendasyon ng Commission on Elections (Art. IX, Sec 5); at
- Ang nagkasala ay nahaharap sa kasong impeachment.
Sinabi ni Monsod na ang presidential pardon ay napapailalim din sa kapangyarihan ng judicial review batay sa mga prinsipyo ng separation of powers, at ng checks and balances sa Konstitusyon.
Idinagdag niya na, depende sa mga tunay na detalye ng bawat kaso, ang mga pardon ay maaaring baligtarin kung ang alinman sa mga kataliwasan sa kapangyarihan ng pangulo ay pinasiyahan na sa huli na may bisa ng Korte Suprema.
Ano ang ibig sabihin ng pagbibigay ng presidential pardon?
Ang mismong kakayahan ng kapatawaran ay ang kapatawaran o kapatawaran ng pagkakasala, ayon sa 1989 na hatol ng Korte Suprema sa Monsanto v Factoran Jr.:
“Pardon implies guilt. It does not erase the fact of the commission of the crime and the conviction thereof. It does not wash out the moral stain. It involves forgiveness and not forgetfulness
(Ang pardon ay nagpapahiwatig ng pagkakasala. Hindi nito binubura ang katotohanan ng paggawa ng krimen at ang hatol dito. Hindi nito nililinis ang mantsa sa magandang asal. May kinalaman ito sa pagpapatawad at hindi sa paglimot).”
Sinabi ni Joaquin G. Bernas, isang miyembro ng 1987 Constitutional Commission, na ang executive clemency ay batay sa “ipinahiwatig na pag-amin na mayroong mga pagkukulang at kamalian sa pangangasiwa ng katarungan.”
Ang kapangyarihang ito ay umiiral upang iwasto ang mga pagkukulang na ito at mabawasan ang anumang kalupitan na maaaring mabuo sa pamamagitan ng masyadong mahigpit na pagpapatupad ng batas.
Ano ang mga uri ng presidential pardon?
Mayroong dalawang uri ng presidential pardon:
-
- Ang conditional pardon, na nagpapalibre sa isang indibidwal, na may ilang mga limitasyon o kondisyon, mula sa parusa ng kanyang krimen na nagawa na nagreresulta sa bahagyang pagkawala ng kanyang kriminal na pananagutan; at
- Ang absolute pardon, na nagpapalibre sa responsibilidad ng kriminal ng isang indibidwal na walang anumang kondisyon. Pinapanumbalik nito ang mga karapatang sibil at pampulitika, at ang mga ipinataw na multa sa partikular na pagkakasala na siya ay nahatulan.
Ang absolute pardon ay kumpleto kahit na walang pagtanggap, samantalang “ang conditional pardon ay walang puwersa hanggang hindi ito tanggapin ng nahatulan,” paliwanag ni Bernas.
Sino ang maaaring maging karapat-dapat para sa isang presidential pardon?
Ang Board of Pardons and Parole (BPP) sa ilalim ng Office of the Secretary of Justice ay sinusuri ang mga aplikasyon para sa parole o conditional pardon at nagrerekomenda sa pangulo para sa executive clemency.
Ang mga PDL ay maaaring kwalipikado para sa pardon kung natutugunan nila ang mga sumusunod na kondisyon:
-
- Para sa conditional pardon, ang mga nakapagsilbi ng hindi bababa sa isang kalahati ng minimum na orihinal na sintensya; at
- Para sa absolute pardon, ang mga nakapagsilbi na sa kanilang pinakamataas na sintensya, ay pinalabas, at nakatanggap ng pagtatapos ng korte ng probasyon.
Maaari ring isaalang-alang ng Board ang isang petisyon para sa isang indibidwal kahit na bago ang huling pagpapalaya kapag ang isang petisyoner ay:
-
- naghahangad ng bagong appointment/elective na pampublikong posisyon o muling pagbabalik sa serbisyo ng gobyerno;
- naghihirap dahil sa malubhang pisikal o mental na kapansanan;
- nangangailangan ng medikal na paggamot sa ibang bansa na wala dito sa bansa;
- kukuha ng anumang pagsusuri sa gobyerno; o
- maninirahan sa ibang bansa
Mga Pinagmulan
RTVMalacanang, Groundbreaking Ceremony of the Naga Permanent Housing Project (Speech), Sept. 6, 2019
Presidential Communications Operations Office, Speech of President Rodrigo Roa Duterte during the Groundbreaking Ceremony and Time Capsule Laying for the Naga Permanent Housing Project, Sept. 6, 2019
Rappler.com, No special treatment in transfer of De Lima witnesses to marine barracks – DOJ, Sept. 6, 2019
ABS-CBN News, Peter Co, 9 other high-profile convicts moved to marine barracks: official, Sept. 5, 2019
CNN Philippines, Some witnesses vs De Lima now out of Bilibid, document shows, Sept. 5, 2019
GMA News Online, De Lima not advised convict-witnesses were transferred out of NBP —lawyer, Sept. 6, 2019
Leila De Lima Official Facebook page, Dispatch from Crame No. 588, Sept. 6, 2019
Department of Justice, 2003 Accomplishment Report
Official Gazette, 1987 Constitution
Castañeda, A.L.F (2001), The Origins of Philippine Judicial Review, 1900-1935
Bernas, Joaquin, G. (2011), The 1987 Philippine Constitution: A Comprehensive Reviewer, pp. 319-321
BusinessMirror, ‘Pardon and amnesty’, Oct. 8, 2018
ABS-CBN News, ALAMIN: Ano ang presidential pardon?, July 25, 2018
Parole and Probation Administration, FAQ on Parole/Executive
Parole and Probation Administration, Annexes
Personal communication with Atty. Christian Monsod, Sept. 16, 2019
Lawphil.net, G.R. No. 78239
Chan Robles Law, G.R. No. 78239
(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)
