FACT SHEET: Sino sa mga 2025 senatorial aspirant ang naging source ng mis- at disinformation?

(Updated) Naglabas ang Commission on Elections (Comelec) noong Okt. 16 ng partial list ng 66 aspirants sa Senado sa 2025 elections. May 117 iba pa ang nahaharap sa mga petisyon para maideklarang nuisance bet habang ang isa ay umatras na.

Kasama ang mga nominado ng 156 party-list groups, may kabuuang 184 senatorial aspirants para sa midterm elections ang naghain ng kanilang certificates of candidacy (COCs) mula Okt. 1 hanggang 8 sa Manila Hotel “tent city.”

Sinubaybayan ng VERA Files Fact Check kung sino sa mga unang senatorial wannabe ang na-flag para sa pagbabahagi ng mis- at disinformation mula noong Abril 2016, nang simulan nito ang fact-checking initiative.

Ang misinformation ay maaaring hindi sinasadya, habang ang disinformation ay sadyang nagpapakalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon upang makapinsala sa isang tao, social group, organisasyon, o bansa.

Tingnan kung paano pinangalagaan ng mga kandidato ang impormasyon dito.

Senatorial aspirants

Ang VERA Files ay may mga fact-checked na pahayag mula sa mga opisyal ng gobyerno at mga pampublikong personalidad na may mga hindi makatotohanang pahayag. Ang ilan sa kanila ay naghahangad ng mga puwesto sa Senado sa 2025. Alamin kung sino ang nangunguna sa aming listahan ng mga fact-checked aspirant:

Ano ang susunod?

Inanunsyo ni Comelec Chairman George Garcia noong Mayo 15 ang pagbabawal sa pagpapalit ng kandidato pagkalipas ng panahon ng filing, na natapos noong Okt. 8. Ang desisyon ay ginawa nang nagkakaisang commission en banc.

Ang mga aspirante ay maaari pa ring mag-withdraw pagkatapos ng COC filing period ngunit bago ang araw ng halalan sa Mayo 12, 2025.

Sinabi ni Garcia na ang pagpapalit ay papayagan lamang sa kadahilanan ng kamatayan o disqualification, alinsunod sa Philippine Omnibus Election Code.

Ayon sa Election Code, maaaring madiskwalipika ang mga kandidato sa mga sumusunod na dahilan:

• Idineklara na baliw o incompetent ng karampatang awtoridad;
• Hinatulan ng final judgment sa kasong subversion, insureksyon, rebelyon o anumang pagkakasala na may sentensiya na higit sa 18 buwan o para sa mga krimeng kinasasangkutan ng “moral turpitude” maliban kung binigyan ng plenary pardon o nabigyan ng amnestiya;
• Idineklara na nagkasala sa pamamagitan ng pinal na desisyon sa paggawa ng mga pagkakasala sa halalan alinsunod sa Omnibus Election Code;
• Permanenteng residente o immigrant sa isang banyagang bansa, maliban kung ang katayuan ay nai-waive alinsunod sa mga residency requirement para sa kandidatura.

Sa ganitong mga kaso, ang mga kapalit ay maaaring maghain ng kanilang mga COC hanggang tanghali sa araw ng halalan, kung sila ay kabilang sa parehong partidong pampulitika at may parehong apelyido ng namatay o nadiskwalipikadong kandidato.

Ang mga aspirante na hindi kasama sa paunang listahan ay may opsyon na ipaglaban ang kanilang “nuisance” status. Sinabi ni Garcia sa isang panayam sa Teleradyo Serbisyo noong Okt. 19 na nilalayon ng komisyon na maresolba ang mga kasong ito sa katapusan ng Nobyembre.

Umaasa ang Comelec na maisapinal ang listahan ng mga kandidato para sa pambansa at lokal na posisyon bago ang nakatakdang pag-imprenta ng mga balota sa Disyembre.

Sa opisyal na panahon ng kampanya para sa mga pambansang posisyon na nakatakdang magsimula sa Peb. 11 sa susunod na taon, ang Comelec ay naglabas ng mga alituntunin para sa online campaigning at paggamit ng artificial intelligence (AI) sa campaign materials.

Ang AI sa propaganda sa halalan ay pinahihintulutan basta ang paggamit nito ay isiniwalat. Ang pagkabigong sumunod ay ituring na isang election offense.

Maaari ding madiskuwalipika ang mga kandidato dahil sa “coordinated inauthentic behavior” at sa paggamit ng mga pekeng account at bots para “magpalaganap ng disinformation… sa pag-endorso o pangangampanya laban sa [mga kandidato] o pag-target sa sistema ng halalan sa Pilipinas,” alinsunod sa Comelec Resolution No. 11064.

Ang mga kandidato at partidong pampulitika ay kailangang irehistro sa komisyon ang kanilang mga opisyal na social media account na gagamitin para sa pangangampanya.