Kahit na naaprubahan na ng Kongreso ang panukalang batas na lumilikha ng multibillion-peso Maharlika Investment Fund (MIF), nananatili ang mga katanungan tungkol sa constitutionality nito, partikular sa dahilan ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. para ma-certify ito na urgent.
Ang mga mambabatas ng oposisyon na sina Aquilino “Koko” Pimentel III at Risa Hontiveros, na tinitingnan ang panukalang batas sa kasalukuyan nitong anyo bilang “hindi katanggap-tanggap” at “hindi kung ano ang kailangan ng [mga Pilipino],” ayon sa pagkakabanggit, ay nagpahayag ng kahandaang suportahan ang mga pagsisikap na hamunin ang panukala sa Supreme Court (SC).
Dalawang araw bago maipasa ng Senado ang panukalang batas sa ikatlo at huling pagbasa, kinuwestiyon ni Pimentel ang batayan para ma-certify bilang urgent ang panukalang batas.
Sa ilalim ng 1987 Constitution, maaaring mapabilis ng pangulo ang pambatasang proseso sa pamamagitan ng pag-certify ng isang panukala bilang urgent upang matugunan ang isang pampublikong kalamidad o emergency. Ibig sabihin, ang isang panukalang batas ay maaaring maaprubahan sa ikalawa at ikatlong pagbasa sa parehong araw.
Sa interpellation kay Sen. Mark Villar, ang sponsor ng panukalang batas, itinanong ni Pimentel:
“The question which comes to our mind is, what is the necessity for the immediate enactment or what is the public calamity or emergency which will be met by the immediate enactment of this measure?”
(“Ang tanong na pumapasok sa aming isipan ay, ano ang pangangailangan para sa agarang pagsasabatas o ano ang pampublikong kalamidad o emergency na tutugunan ng agarang pagsasabatas ng panukalang ito?”)
Pinagmulan: Senate of the Philippines, Senate Session No. 75, Mayo 29, 2023, panoorin mula 3:10:40 hanggang 3:11:07
Sumagot si Villar:
“The determination of urgency is something that is done by the Executive. It’s a matter that is purely Executive and I’m sure they have access to information in order to make such a determination.”
(“Ang determinasyon ng urgency ay isang bagay na ginagawa ng Executive. Ito ay isang bagay na pang Executive at sigurado ako na mayroon silang access sa impormasyon upang makagawa ng ganoong pagpapasiya.”)
Pinagmulan: panoorin mula 3:11:16 hanggang 3:11:42
Idinagdag ng mambabatas na ang kahirapan ay isang bagay na nangangailangan ng madalian pagkilos, at tinukoy ang “markadong pagtaas” sa bilang ng mga mahihirap na Pilipino sa huling tatlong taon. Ipinaliwanag niya:
“The emergency may not necessarily be physical but it could be a financial, social, or economic emergency, which is, I believe, I can’t think of many situations that would be more urgent than the increase in poverty on the scale of millions of Filipinos.”
(“Ang emergency ay maaaring hindi pisikal ngunit maaaring ito ay isang pinansyal, panlipunan, o pang-ekonomiyang emergency, na, sa palagay ko, hindi ako makaisip ng maraming sitwasyon na mas urgent kaysa sa pagtaas (ng bilang ng) mahirap na umabot na sa milyon-milyong mga Pilipino.”)
Pinagmulan: panoorin mula 3:14:11 hanggang 3:14:34
Anong emergency ang gustong matugunan nang madalian ng MIF? Ano ang itinuturing na pampublikong kalamidad o emergency? Emergency ba ang kahirapan? Narito ang apat na bagay na kailangan mong malaman:
1. Anong emergency na nais matugunan nang madalian ng MIF?
Binanggit ng pangulo, na nagsabing una siyang nakaisip ng investment fund, ang pangangailangan ng isang “sustainable” national investment fund para pondohan ang P8.2-trilyong “high-impact” na proyektong imprastraktura ng gobyerno na inaasahan ng administrasyon na magpapalakas sa mga aktibidad at pag-unlad ng ekonomiya.
Itinuro niya ang iba pang mga kadahilanan na “nagpipilit” sa pangangailangan para sa pondo ng pamumuhunan tulad ng:
- downgrade ng global growth projection ngayong taon dahil sa nakakapanghinang inflation;
- pabagu-bago at hindi matatag na presyo ng krudo at iba pang gatong dahil sa tunggalian ng Ukraine-Russia; at,
- patuloy na pagtaas ng interes sa internasyonal na sektor ng pananalapi.
Source: CNN Philippines, Marcos certifies as urgent Maharlika bill at Senate, May 24, 2023; Philstar,com, sinertipikahan ni Marcos bilang urgent Senate bill na lumilikha ng Maharlika fund, Mayo 24, 2023; ABS-CBN News, sinertipikahan ni Marcos bilang urgent Maharlika fund bill sa Senado, Mayo 24, 2023
Sinabi ni Finance Secretary Benjamin Diokno noong nakaraang taon na plano ng gobyerno na maging “opportunistic” sa paghiram sa mga foreign sources at higit na umasa sa mga domestic borrowing, na naitala sa P9.51 trilyon noong Marso ngayong taon.
2. Ano ang mga pagsasaalang-alang sa pagpapatunay ng isang panukalang batas bilang apurahan?
Ang Section 26, Article VI ng Konstitusyon ay nagbibigay ng kapangyarihan sa pangulo na mag certify ng isang panukalang batas bilang urgent “upang matugunan ang isang pampublikong kalamidad o emergency.”
Naunang ginamit ng mga pangulo ng bansa bago si Marcos Jr. ang kapangyarihang ito para isulong ang batas. Ilan sa mga ito ay:
- ang panukalang batas na nag-standardize at nag-upgrade ng mga benepisyo para sa mga beterano ng militar at kanilang mga dependent ni Corazon Aquino;
- ang batas na lumilikha ng Department of Energy ni Fidel V. Ramos
- ang panukalang batas na naglalagay sa pulisya sa ilalim ng pamamahala ng mga local chief executive ni Joseph Estrada;
- ang batas na nagpapawalang-bisa sa parusang kamatayan ni Gloria Macapagal-Arroyo;
- ang Reproductive Health Act ni Benigno “Noynoy” Aquino III;
- ang Anti-Terror Act ni Rodrigo Duterte.
Sa nakalipas na siglo, ang mga pinuno ng bansa ay nagdeklara ng state of public calamity o emergency para mapabilis ang mga pagsisikap sa pagtulong at rehabilitasyon sa ilang partikular na lokalidad pagkatapos ng mga lindol, terror attacks, o mapangwasak na mga sunog.
Gayunpaman, ang isang pampublikong kalamidad at emergency ay magka-iba ang depenisyon:
Ang mga senador, sa kurso ng pagtataguyod sa mga panukalang batas, ay isinasaalang-alang ang iba pang mga problema bilang pampublikong kalamidad o emergency. Halimbawa, sinabi ni Sen. Grace Poe noong 2016 na ang krisis sa trapiko at kasikipan sa Metro Manila at Cebu ay mistulang isang pampublikong kalamidad sa “uri at laki.”
3. Paano nagpasya ang Korte Suprema sa mga nakaraang petisyon laban sa certification ng ilang mga panukalang batas bilang urgent?
Sa nakalipas na mga taon, hinamon ng mga mamamayan sa Korte Suprema ang certification as urgent ng isang panukalang batas – na naging batas. Nagpasya ang Mataas na Hukuman pabor sa batas, nang hindi bababa sa dalawang beses.
Halimbawa, ang administrasyong Ramos noong 1994 ay nagpatupad ng batas na Expanded Value-Added Tax (EVAT) na naghahangad na “maghanap ng mas maraming pera upang mamuhunan sa bansa” sa pamamagitan ng pagpapalawak ng saklaw ng buwis. Pinahintulutan din nito ang gobyerno na mangolekta ng VAT sa higit pang mga kalakal, kabilang ang mga imported na produkto at serbisyo sa buong bansa, tulad ng pagmamaneho ng taxi at pag-aayos sa hotel.
Nakipagtalo ang mga petitioner laban sa mga merito ng batas at certification nito bilang urgent ng noo’y pangulong Ramos.
Binanggit nila na ang budget deficit ay hindi isang emergency na maaaring matugunan ng EVAT law.
Ang Mataas na Hukuman, gayunpaman, ay nagpasiya na:
“Even if this were the case, an enormous budget deficit does not make the need for R.A. No. 7716 any less urgent or the situation calling for its enactment any less an emergency.
(“Kahit na ganito ang kaso, ang napakalaking kakulangan sa budget ay hindi nangangahulugan na hindi na masyadong kailangan na apurahin ang R.A. 7716 o ang sitwasyon na nananawagan sa pagsasabatas nito ay hindi masyadong emergency.)
Pinagmulan: Supreme Court E-Library of the Philippines, G.R. 115455, Okt. 30, 1995
Ipinunto ng mga mahistrado na naniniwala ang mga miyembro ng Senado, kabilang ang ilan sa mga petitioner sa kaso, na may kagyat na pangangailangan para sa batas dahil ipinasa nila ang panukalang batas sa ikalawa at ikatlong pagbasa nito sa parehong araw.
Dahil dito, ipinaliwanag ng SC:
“While the judicial department is not bound by the Senate’s acceptance of the President’s certification, the respect due coequal departments of the government in matters committed to them by the Constitution and the absence of a clear showing of grave abuse of discretion caution a stay of the judicial hand.”
(“Bagaman ang judicial department ay hindi nakatali sa pagtanggap ng Senado sa certification ng Pangulo, ang paggalang na nararapat sa magkakapantay na departamento ng gobyerno sa mga bagay na ipinagkatiwala sa kanila ng Konstitusyon at ang kawalan ng malinaw na makikitang grave abuse of discretion ay pinag-iingat na huwag gumalaw ang kamay ng hustisya.”)
Pinagmulan: Supreme Court E-Library of the Philippines, G.R. 115455, Okt. 30, 1995
4. Emergency ba ang kahirapan?
“Ang problema nitong laganap na kahirapan na napalaganap at nag-ugat ay hindi dapat ituring na nakakahadlang sa pangangailangan ng madaliang pagtugon dito. Bagama’t ang ‘urgency’ ay karaniwang nakikita bilang time sensitive, ang pang-araw-araw na epekto sa napakaraming Pilipino sa loob ng mga dekada at sa mga henerasyon ay masasabing isang malakas na kaso para sa agarang aksyon,” sinabi ni Sonny Africa, executive director ng IBON Foundation, sa VERA Files Fact Check sa isang email.
Noong 2022, iniulat ng Philippine Statistics Authority na 19.99 milyong Pilipino ang nasa ilalim ng poverty threshold ng bansa, na nabubuhay sa humigit-kumulang P12,000 bawat buwan para sa isang pamilya na may limang miyembro, ayon sa kanilang 2021 Family Income and Expenditure Survey.
Sinabi ng Africa na malamang na masyadong underestimated ang bilang na ito, na binanggit na ang bilang ng mga Pilipinong nasa hustong gulang na may ipon ay bumaba mula 53% hanggang 37% noong 2021. Dagdag pa rito, 14 na milyong pamilya ang nag-report sa kanilang sarili bilang mahirap, batay sa survey ng Social Weather Stations noong Marso 2023.
Gayunpaman, sinabi ni Africa na ang MIF bill ay malayo sa tamang tugon sa kahirapan dahil ito ay naglalayong pondohan ang imprastraktura at magkaroon ng mataas na kita.
Ipinaliwanag niya:
“The connections to fixing immediate poverty are dubious. The benefits from infrastructure are indirect, felt mainly by those in their immediate proximity, and will take time as whatever facilities concerned are built. […] This is in no way an immediate response to urgent poverty.”
(“Ang mga koneksyon sa pag-aayos ng agarang kahirapan ay kahina-hinala. Ang mga benepisyo mula sa imprastraktura ay hindi direkta, higit na nararamdaman ng mga nasa kanilang kalapit na lugar, at magtatagal habang ang anumang pasilidad na nauugnay ay itinatayo. […] Hindi ito isang agarang tugon sa kagyat na kahirapan.”)
Sinabi rin ni Africa na ang sovereign wealth funds sa mundo ay kumikita ng mas mababa sa 8.6% taun-taon, na salungat sa pahayag ni Villar sa rate ng return ng iminungkahing MIF.
Halimbawa, ang Norges Bank Investment Management na namamahala sa Government Pension Fund Global ng Norway, ay nag-ulat ng taunang return na 5.7% lamang mula 1998 hanggang 2022.
“Ang kawalan ng interes ng MIF sa pagtugon sa kahirapan ay makikita rin sa kapansin-pansing kawalan ng anumang mga probisyon o kalinawan tungkol sa kung paano gagastusin ang mga kita nito, kung mayroon man,” dagdag ni Africa.
May nakita ka bang kaduda-dudang status, picture, meme, o iba pang post na gusto mong i-fact-check namin? Sagutan lang itong reader request form o i-message sa Viber ang VERA, the truth bot (Philippines).
Mga Pinagmulan
Senate of the Philippines, Senate Bill No. 2020 (Third Reading Copy), June 1, 2023
Philstar.com, Pimentel calls on Marcos to veto pet Maharlika Investment Fund bill, June 2, 2023
GMA News Online, Pimentel calls on Marcos to veto proposed Maharlika fund, June 2, 2023
ONE News PH, Pimentel Urges Marcos To Veto Maharlika Bill, June 3, 2023
Senate of the Philippines, STATEMENT OF SENATOR RISA HONTIVEROS ON MAHARLIKA FUND, June 1, 2023
Senate of the Philippines, Senate Bill No. 2020 (Legislative History), March 30, 2023,
Senate of the Philippines Official YouTube Channel, Senate Session No. 75 (May 29, 2023), May 29, 2023
What was the basis for tagging the MIF bill as urgent?
- ABS-CBN News, Marcos says Maharlika Wealth Fund to benefit PH: I wouldn’t have brought it up otherwise, Dec. 12, 2022
- CNN Philippines,Marcos: Maharlika Wealth Fund beneficial to PH, up to Congress to make bill ‘perfect’, Dec. 12, 2022
- Philstar.com,Marcos says Philippines ‘needs’ Maharlika fund, Dec. 12, 2022
- GMA News Online, Marcos admin’s infra program trimmed to P8.2 trillion, May 22,2023
- Manila Bulletin, Marcos: 194 high-impact infra projects herald ‘new Philippines’, March 19, 2023
- National Economic and Development Authority, Overview of the Infrastructure Flagship Projects under the Build-Better-More Program, March 9, 2023
- CNN Philippines, Marcos certifies as urgent Maharlika bill at Senate, May 24, 2023
- Philstar,com, Marcos certifies as urgent Senate bill creating Maharlika fund, May 24, 2023
- ABS-CBN News, Marcos certifies as urgent Maharlika fund bill in Senate, May 24, 2023
- BusinessMirror, ‘Government to rely on domestic borrowing’, June 30, 2022
- The Philippine Star, Marcos government to continue foreign borrowing program, July 1, 2022
- Inquirer.net, Diokno: Bongbong Marcos to be ‘opportunistic’ in foreign borrowings, June 30, 2022
- Bureau of Treasury, National Government Outstanding Debt As of March 2023, March 2023
What are the considerations in certifying a bill as urgent?
- Official Gazette, The 1987 Philippine Constitution (Art. 26, Sec. 2), Feb. 2, 1987
- Official Gazette of the Philippines, Speech of President Corazon Aquino on the 50th Anniversary of the Department of National Defense, Oct. 23, 1989
- United States Agency for International Development (USAID), Progress on Policy Reforms on Ramos, Aug. 11, 1983
- Senate of the Philippines, Senate Journal Session No. 29 (Thirteenth Congress, First Regular Session), Oct. 27, 2004
- Official Gazette of the Philippines, Republic Act No. 9346, June 24, 2006
- Inquirer.net, RH bill certified urgent by Aquino, Dec. 14, 2012
- The Philippine Star, P-Noy certifies RH bill. Dec. 15, 2012
- Inquirer.net, Duterte certifies as urgent anti-terror bill, June 1, 2020
- CNN Philippines, Malacañang certifies anti-terror bill as urgent, June 1, 2020
- The Philippine Star, Duterte certifies as urgent anti-terror bill, June 2, 2020
- Declaration of a state of public calamity or emergency
- Official Gazette of the Philippines, Proclamation No. 592, s. 1990, June 25, 1990
- Official Gazette of the Philippines, Proclamation No. 613, s. 1990, July 17, 1990
- Official Gazette of the Philippines, Proclamation No. 410, s. 1994, June 29, 1994
- Official Gazette of the Philippines, Proclamation No. 141, s. 1937, April 14, 1937
- Official Gazette of the Philippines, Proclamation No. 644, s. 1995, Sept. 24, 1995
- Official Gazette of the Philippines, Republic Act No. 10121, May 27, 2010
- Official Gazette of the Philippines, David v. Arroyo, G.R. No. 171396, May 3, 2006, May 3, 2006
- Senate of the Philippines, TRAFFIC NOW A ‘PUBLIC CALAMITY’-POE, Dec. 14, 2016
Supreme Court on past petitions
- Supreme Court E-Library of the Philippines, G.R. No. 115455, Oct. 30, 1995
- Supreme Court E-Library of the Philippines, G.R. No. 196271, Oct. 18, 2011
- Official Gazette of the Philippines, Fidel V. Ramos, Third State of the Nation Address, July 25, 1994
Is poverty a matter of emergency?
- Sonny Africa IBON executive director, online communication
- Bangko Sentral ng Pilipinas, Financial Inclusion Dashboard (As of First Quarter of 2022), Accessed June 6, 2023
- Social Weather Stations, SOCIAL WEATHER REPORT | Filipino families Self-Rated as Poor steady at 51% since December 2022, May 7, 2023
- CNN Philippines, Senate committee report pegs ₱125-B initial capital, removes tax exemptions for MIF, March 30, 2023
- Inquirer.net, Villar: Maharlika Investment Fund could have 8.64% return on equity every yeark, June 3, 2023
- Manila Bulletin, Mark Villar: Maharlika fund could yield 8.64% return on equity annually , June 4, 2023
- Norges Bank Investment Management, About Us, Accessed June 6, 2023
- Norges Bank Investment Management, The Returns, Accessed June 6, 2023
(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)
