Sa kanyang ikalawang State of the Nation Address noong 2023, nangako si Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.: “Sa pagsasama-sama ng maliit na bahagi ng malaki ngunit hindi nagamit na pondo ng gobyerno, ang (Maharlika) Fund ay dapat gamitin para gumawa ng high-impact at kumikitang pamumuhunan, tulad ng Build Better More program. Ang mga kikitain mula sa Fund ay muling gagamitin na puhunan para sa ikagagaling ng ekonomiya ng bansa.”
Mahigit isang taon at ilang pagkaantala, nakabinbin pa rin ang unang proyekto ng kontrobersyal na Maharlika Investment Fund (MIF).
Narito ang tatlong bagay na kailangan mong malaman:
1. Anong nangyari?
Mula nang italaga siya bilang presidente at chief executive officer ng Maharlika Investment Corporation (MIC) noong Nobyembre 2023, tinalakay ni Rafael Consing Jr. ang pamumuhunan sa mga maaasahang sektor. Ang MIC ay ang corporate arm ng unang sovereign wealth fund ng bansa na inatasan na pumili at magpasya sa mga pamumuhunan nito “upang makabuo ng pinakamainam na kita.”
Inihain noong Nob. 28, 2022, ang House Bill No. 6398 ay naghangad na lumikha ng MIF. Umani ng batikos ang panukalang batas mula sa mga kinauukulang grupo dahil sa pagsasama ng GSIS at SSS bilang pagmumulan ng pondo. Hindi isinama ng House Bill 6608, na inihain noong Dis. 12, 2022, ang dalawang institusyon bilang mga mapagkukunan ng pagpopondo; mabilis na pumasa ang panukalang batas sa House na nag-apruba nito noong Dis. 15, 2022.
Ang katapat nitong Senate bill ay naipasa makalipas ang limang buwan noong Mayo 31, 2023 matapos na sertipikahan ni Marcos na urgent ang panukalang batas.
Ang Republic Act (R.A.) 11954 o ang MIF Act ay nilagdaan bilang batas noong Hulyo 18, 2023 at ang huling implementing rules and regulations (IRR) nito ay nagkabisa makalipas ang apat na buwan.
“Ito ay isang napakahalagang gawain. Susuportahan nito ang aming pangkalahatang layunin na 6.5 hanggang 8% na paglago ng gross domestic product sa medium term. At sa pamamagitan ng Fund, mapapabilis natin ang pagpapatupad ng 194 na mga proyektong pang-imprastraktura na inaprubahan ng NEDA Board,” sabi ng pangulo sa talumpati sa seremonya ng paglagda ng MIF Act noong Hulyo 18, 2023.
Noong Setyembre ng taong iyon, ang Landbank of the Philippines at Development Bank of the Philippines ay nag-remit ng P75 bilyong seed money sa MIC ayon sa iniaatas ng batas.
Noong Nob. 24, 2023, nanumpa si Consing, dating banker at executive director sa Office of the Presidential Adviser for Investments & Economic Affairs, bilang pinuno ng MIC. Nagtalaga si Marcos ng apat pang direktor noong sumunod na buwan at ang lupon ay nagsagawa ng pambungad na pagpupulong nito noong Enero 3, 2024, lampas sa petsa na orihinal na ipinangako ng administrasyon na pagpapatakbo ang sovereign fund.
Sa isang panayam sa Bloomberg na inilathala noong Enero 18, 2024, sinabi ni Consing na ang korporasyon ay nagplano na mamuhunan sa “imprastraktura at sektor ng enerhiya” sa unang kalahati ng taong iyon upang matugunan ang pinakamahihirap na pangangailangan ng bansa. Dagdag pa niya:
“I expect that (first investment) probably happening in the next 90 to about 120 days. In terms of the amount, well, that has to be determined by the committee just yet.”
(“Inaasahan ko na (unang pamumuhunan) ay malamang na mangyayari sa susunod na 90 hanggang 120 araw. Sa tuntunin ng halaga, iyan ay tutukuyin ng komite pa lang.”)
Pinagmulan: Philippine Wealth Fund Plans First Investment in Three to Four Months, Enero 18, 2024, panoorin mula 0:51 hanggang 1:00
Makalipas ang isang buwan sa sideline ng Philippine Economic Outlook forum, sinabi ni Consing na tinatapos pa rin ng MIC ang istraktura ng organisasyon nito at sa halip ay gagawin ang unang pamumuhunan sa katapusan ng 2024.
Inulit niya ang timeline na ito noong Agosto, na nagsasabing:
“We have about eight memorandums of agreement currently taking due diligence on two very important investments. Both in the energy sector. And intuitively, we expect perhaps that in the next 60 to 90 days, we should be able to deploy (the investments).”
(“Mayroon kaming humigit-kumulang walong memorandum of agreement na kasalukuyang nagsasagawa ng due diligence sa dalawang napakahalagang pamumuhunan. Parehong nasa sektor ng enerhiya. At intuitively, inaasahan namin na marahil sa susunod na 60 hanggang 90 araw, maaari naming i-deploy (ang mga pamumuhunan).”)
Pinagmulan: Senate of the Philippines Youtube page, Committee on Finance (Subcommittee A) (Agosto 27, 2024), Agosto 27, 2024, panoorin mula 2:02:37 hanggang 2:03:05
Sa pagtatapos ng 2024, muling itinulak ni Consing ang target na petsa, na nagsabing inaasahan niyang ang paunang proyekto ay mangyayari, sa wakas, sa unang quarter ng taong ito.
Sa isang panayam sa BusinessWorld noong Enero 2, inamin ni Consing na kinain ng mga paghahanda sa organisasyon ang unang taon ng korporasyon, na nagsasabing:
“Definitely the first quarter (MIC will make its first investment). I think we had a year to set up. We had a year to basically put our governance in place. We obtained our formal approval to begin hiring last end of July.”
(“Tiyak sa first quarter (gagawin ng MIC ang unang pamumuhunan). Sa tingin ko mayroon kaming isang taon upang mag-set up. Mayroon kaming isang taon para mailagay sa lugar ang aming pamamahala. Nakuha namin ang aming pormal na approval upang simulan ang pagkuha (ng tauhan) sa huling katapusan ng Hulyo.”)
Pinagmulan: BusinessWorld, Maharlika plans its 1st investment in Q1, Enero 7, 2025
Sinabi ni Consing na inaasahan na ngayon ng MIC na ang unang pamumuhunan nito ay nasa sektor pa rin ng enerhiya kung saan susunod ang industriya ng pangangalagang pangkalusugan sa loob ng unang kalahati ng 2025.
2. Paano nagsimula ang domino effect sa mga pagkaantala ng MIF?
Itinapon ni Marcos ang orihinal na IRR ng MIF law na may petsang Agosto 22, 2023. Sa isang talumpati noong Okt. 19, 2023, itinanggi niya na ang ibig sabihin nito ay “naka-hold” ang MIF.
“Nakahanap kami ng marami pang improvements na maaari naming gawin, partikular sa istruktura ng organisasyon ng Maharlika Fund,” sabi ng pangulo. “Nananatiling maganda ang konsepto [ng MIF] at nakatuon pa rin kami sa pagpapatakbo nito bago matapos ang taon [2023].”
Ang binagong IRR ay nilagdaan noong Nob. 10, 2023, ngunit pinalitan ni Marcos ang noo’y finance secretary Benjamin Diokno, na nagpabagal sa istruktura ng organisasyon ng korporasyon.
Ang Section 20 ng MIF Act ay nagtatalaga sa secretary of finance na awtomatikong umako sa posisyon na chairperson ng board of directors ng MIC. Ipinasa ni Diokno ang kanyang posisyon sa kasalukuyang finance secretary at MIC Chairman ng Board na si Ralph Recto noong Enero 15, 2024.
3. Ano ang nagbago sa binagong IRR?
Idinagdag ng Section 30 ng binagong IRR ang probisyon na maaaring tanggihan ng pangulo ang rekomendasyon ng advisory body para sa mga posisyon sa direktor.
Binago rin nito ang Section 29 ng orihinal na IRR na tinukoy ang mga kwalipikasyong kinakailangan ng mga direktor ng MIC, kabilang ang isang master’s degree at 10-taong karanasan sa mga nauugnay na larangan. Ang mga ito ay hindi kasama sa binagong bersyon, na nag-alis din ng mga naka-itemize na responsibilidad ng pamamahala sa peligro at mga komite sa pag-audit sa Section 41 at 42, ayon sa pagkakabanggit, ng orihinal na IRR.
Binago ng mga Section 39 at 40 ng binagong bersyon ang mga ito: “Ang mga partikular na tungkulin ng Risk Management Committee ay tutukuyin ng Board,” at “Ang Board ay dapat mag-organisa ng isang Audit Committee at mag-aatas ng mga tungkulin at membership nito.”
