Tinanggal ng mga may-akda ng kontrobersyal na Maharlika Investment Fund (MIF) bill sa House of Representatives ang dalawang pension fund – ang Social Security System (SSS) at ang Government Service Insurance System (GSIS) – bilang pangunahing pagmumulan ng pondo bilang tugon sa lumalakas na oposisyon mula sa iba’t ibang sektor at indibidwal, kabilang ang mga kaalyado ng administrasyon.
Inihain ni Speaker Martin Romualdez noong Nob. 28, ang panukalang batas ay inaprubahan ng committee on banks and financial intermediaries noong Dis. 1. Kailangan pa nitong malampasan ang ways and means at appropriation committees bago mapunta sa plenary para sa ikalawa at ikatlong mga pagbasa.
Sinabi ng isa sa mga may-akda nito, si Majority Leader Manuel Dalipe, na layunin ng Kamara na aprubahan ang panukalang batas sa ikalawang pagbasa bago mag-adjourn ang Kongreso sa Dis. 16.
Habang nagaganap ang pampublikong debate tungkol sa MIF, narito ang kailangan mong malaman sa isyu:
1. Ano ang MIF?
Sa anim na tagapagtaguyod ng MIF, tatlo ang malapit na kamag-anak ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. at humahawak ng mga makapangyarihan at maimpluwensyang posisyon sa Kongreso. Si Speaker Martin Romualdez ay pinsang buo ng pangulo at kasama ang kanyang asawa, si Yedda Marie, bilang mga pangunahing sponsor ng panukalang batas, kasama ang panganay na anak ng pangulo, si Ilocos Norte Rep. Ferdinand Alexander “Sandro” Marcos.
Unang tinukoy ng Seksyon 9 ng HB 6398 ang GSIS at ang SSS at dalawang iba pang institusyong pampinansyal ng gobyerno (GFIs), kabilang ang Land Bank of the Philippines, at ang pambansang budget bilang pangunahing pagkukunan ng pondo ng MIF.
Hindi ito ang unang pagkakataon na iniharap sa Kongreso ang panukalang batas na nagmumungkahi ng sovereign welfare fund (SWF). Noong 2016, hiniling ni dating senador Paulo Benigno “Bam” Aquino IV ang pagtatatag ng Philippine Investment Fund Corporation (PIFC).
Ang SWF, ayon sa pandaigdigang organisasyon na Sovereign Wealth Fund Institute (SWFI), ay isang investment fund o entity na pag-aari ng estado. Ang paunang puhunan nito ay kadalasang nagmumula sa sobrang pondo ng isang bansa, extra na foreign reserves, kinita mula sa privatization at kita mula sa resource exports tulad ng pagmimina at langis.
Parehong tinukoy ng HB 6398 ang SWF bilang “mga pondong pamumuhunan na pag-aari ng estado na karaniwang pinondohan ng mga sobrang kita o reserves ng isang bansa.”
2. Bakit napakaraming umaayaw sa MIF?
Habang ipinahayag ni Finance Secretary Benjamin Diokno ang kanyang suporta para sa MIF, ilang mga ekonomista at eksperto sa batas ang nagpahayag ng kanilang mga alalahanin sa ilang mga probisyon ng panukalang batas, kabilang ang mga pagmumulan ng paunang puhunan nito.
Gaya ng unang iminungkahi, ang MIF ay kukuha ng P125 bilyon mula sa GSIS at P50 bilyon mula sa SSS. Bagama’t maaaring mamuhunan ang GSIS ng mga pondo na hindi kinakailangan upang matugunan ang mga obligasyon nito sa mga nag-aambag, tinukoy ng GSIS Law ang mga uri ng mas ligtas na pamumuhunan na maaaring gawin ng ahensya. Ang iminungkahing MIF, gayunpaman, ay pinahihintulutang mamuhunan sa mas mapanganib na mga asset at mas opaque na mga transaksyon.
“Mapapansin mo na ito (Article 4, Section 2 of HB 6398) ay nagbabanggit ng mga pinansiyal na derivatives. Ngayon, iyan ay high-risk investment, merong chance na malugi ka talaga diyan,” sinabi ng abogadong si Jan Fredrick Cruz, isang lecturer ng law, economics, at public policy sa Ateneo de Manila University, sa isang panayam ng VERA Files Fact Check.
Ang financial derivative ay isang security o isang nabibiling asset na ang halaga ay nakadepende sa halaga ng isa pang asset.
Matapos harapin ang matinding oposisyon, sinabi ni Marikina City Rep. Stella Quimbo noong Dis. 7 na tatanggalin ng Committee on Appropriations ang SSS at GSIS bilang pagkukunan ng pondo para sa MIF.
Bukod sa financial derivatives, pinapayagan ng HB 6398 ang MIF na mamuhunan sa alternative investments tulad ng mga unlisted equities, mga share sa isang kumpanya na hindi nakarehistro sa stock market.
“Ang mga asset na ito ay masyadong illiquid, ibig sabihin, hindi madaling gawing pera ang mga ito. Ang ilan sa mga investment na ito ay hindi nakalista sa Philippine Stock Exchange. Privately traded sila. Kaya sa medaling sabi medyo opaque yung transaction,” paliwanag ni Cruz.
Dahil ang layunin ng pondo, ayon sa panukalang batas, ay “isulong ang paglago ng ekonomiya at pag-unlad ng lipunan,” sinabi ni Cruz na ang anumang transaksyon o investment ay madaling mabigyang katwiran sa pamamagitan ng mga ito.
“Hangga’t gusto nating lahat ang pag-unlad ng ekonomiya… ito ay nagpapapahintulot sa mga tagapamahala ng sovereign wealth fund na makisali sa anumang financial investment dahil maaari silang palaging magtaltalan na ito ay direkta o hindi direktang nag-aambag sa paglago ng ekonomiya,” sabi niya.
Bagama’t iginigiit ng mga may-akda ng HB 6398 na ang mga mekanismo ng transparency ay nasa ilalim ng iminungkahing batas, ang exception ng MIF sa mga batas, tulad ng Government Procurement Reform Act o Republic Act 9184, ay mga red flags. Ang exemption sa RA 9184 ay nangangahulugan na ang mga kontrata ng MIF ay hindi susuriin ng Office of the Government Corporate Counsel.
Sa Article 10 Section 35 of HB 6398, ang mga talaan ng MIF ay maa-access lamang kung may pag-apruba ng Board of Directors nito, na pamumunuan ng pangulo. Para maging epektibo ang isang SWF, sinabi ni Cruz na ang pamamahala ng isang pondo ay dapat na malaya sa impluwensyang pampulitika.
“Sa palagay ko hindi iyon ang sitwasyon kung saan malayo ka sa mga pampulitikang sangay ng gobyerno dahil mayroon kang isang pulitiko bilang tagapangulo,” aniya.
Binago ng House Committee on Appropriations ang panukalang batas noong Dis. 9 para gawing chair ng Board of Directors ang secretary of finance.
Kinuwestyon din ng mga kritiko ang timing ng panukalang MIF habang pumalo sa 8% ang inflation noong Nobyembre. Kasabay nito, ang bansa ay nakakaranas ng dollar deficit, kung saan ang gobyerno ay may mas mababang U.S. dollars sa reserves nito kaysa sa kailangan nito para sa internasyonal na kalakalan. Nangyayari ito kapag ang isang bansa ay nagbabayad ng mas malaki para sa mga pag-import nito.
Binigyang-diin ni Cruz ang kahalagahan ng paggamit ng sobrang pondo para sa isang SWF. “Pwede kang manalo, pwede kang matalo sa investments, at kung malugi ka, mawawala ang pera mo. At iyan ang dahilan kung bakit sinasamantala mo ang sobra dahil nagagawa mong matakpan ang mga kailangang gastusin habang may labis na pera upang mamuhunan,” sabi niya.
3. Paano pinangangasiwaan ng ibang mga bansa ang kanilang sovereign wealth fund?
Itinatag ng Norway ang SWF nito pagkatapos matuklasan ang langis sa North Sea noong 1969. Sa pag-asang maprotektahan ang mga susunod na henerasyon mula sa volatility ng merkado ng langis, nilikha ng Norway ang Government Pension Fund Global noong 1996.
Ang pondo ng Norway ay kasalukuyang may holdings sa humigit-kumulang 9,000 kumpanya sa buong mundo at namumuhunan sa real estate sa mga nangungunang lungsod. Ang pondo ay ini-invest lamang sa ibang bansa at kasalukuyang nagkakahalaga ng higit sa 12 trilyong Norwegian kroner (humigit-kumulang P72 trilyon).
Upang matiyak ang mahabang buhay ng pondo, ang ginagastos lamang gobyerno ng Norway ay ang inaasahang kikitain ng pondo. “Sa ganitong paraan, ang kita ng langis ay unti-unti lamang na naipapasok sa ekonomiya. Kasabay nito, ang kinita lamang sa pondo ang ginagastos, at hindi ang kapital ng pondo,” ayon sa website ng Norges Bank Investment Management.
Binanggit din ni Cruz ang Revenue Equalization Reserve Fund (RERF) ng Kiribati. Itinatag ng estado ang SWF nito gamit ang mga kinita mula sa guano, isang pataba na ginawa mula sa naipon na dumi ng mga ibon sa dagat. Bagama’t naubos ang reserves ng Kiribati noong 1979, patuloy na inaani ng bansa ang mga benepisyo ng RERF. Napansin ng Asian Development Bank na ang RERF ay nag-ambag sa ekonomiya ng Kiribati mula sa pagbagsak ng ekonomiya na dulot ng pandemya ng COVID-19.
Sa kabilang banda, ang 1Malaysia Development Berhad (1MDB) ay nilikha noong 2009 at naging bahagi ng plano ni dating Malaysian prime minister Najib Razak na maibsan ang kahirapan. Gayunpaman, matapos hindi makabayad ang 1MDB ng utang na nagkakahalaga ng $550 milyon noong 2015, inakusahan si Razak ng pagbulsa ng halos $700 milyon mula sa 1MDB. Siya ay napatunayang nagkasala sa paglilipat ng $9.8 milyon sa kanyang personal na bank account noong Agosto 23.
*Sinabi ni Cruz na ang kanyang mga pananaw na ipinahayag sa panayam ay hindi sumasalamin sa kanyang mga affiliation.
Nakakita ka na ba ng anumang kahina-hinalang pahayag, larawan, meme, o online post na gusto mong i-verify namin? Sagutan ang reader-request form na ito.
Mga Pinagmulan
House of Representatives, HB 06398, Nov. 28, 2022
GMA News Online, Maharlika Fund bill co-author eyes House 2nd reading nod before Christmas break, Dec. 7, 2022
Inquirer.net, Maharlika Investment Fund may be tackled in 2nd reading within December — Dalipe, Dec. 7, 2022
Manila Bulletin, Proposed ‘Maharlika’ fund OK’d by House panel, given final name, Dec. 1, 2022
Foundation for Economic Freedom Official Facebook Page, JOINT STATEMENT | The Proposed Sovereign Wealth Fund: A Statement of Concern, Dec. 5, 2022
Inquirer.net, Economists, business groups oppose Maharlika Wealth Fund bill, Dec. 5, 2022
ABS-CBN News, Gov’t must first clarify purpose of Maharlika fund: economist, Dec. 7, 2022
Interview with Atty. Jan Fredrick Cruz, Dec. 7, 2022
Senate of the Philippines, S.B. 1212 (17th Congress), Oct. 19, 2016
Sovereign Wealth Fund Institute, What is a Sovereign Wealth Fund?, accessed on Dec. 7, 2022
Government Service Insurance System, Republic Act No. 8291, accessed on Dec. 5, 2022
International Monetary Fund, Financial Derivatives, accessed on Dec. 8, 2022
Inquirer.net, Proposed Maharlika Fund would no longer include SSS, GSIS funds — Quimbo, Dec. 7, 2022
CNN Philippines, Lawmakers to remove SSS, GSIS as funding sources in Maharlika Wealth Fund bill, Dec. 7, 2022
GMA News, GSIS, SSS dropped as mandatory sources of capital for Maharlika Fund, Dec. 7, 2022
Government Procurement Policy Board, Handbook on Philippine Government Procurement, accessed on Dec. 8, 2022
Philippine Statistics Authority, Summary Inflation Report Consumer Price Index (2018=100): November 2022, Dec. 6, 2022
Bangko Sentral ng Pilipinas, INTERNATIONAL RESERVES AND FOREIGN CURRENCY LIQUIDITY, Oct. 31, 2022
Investopedia, Dollar shortage, accessed on Dec. 8, 2022
Norges Bank Investment Management, About the fund, accessed on Dec. 6, 2022
United States Department of State, Kiribati, accessed on Dec. 7, 2022
Asian Development Bank, Asian Development Bank and Kiribati: Fact Sheet, April 2022
The Guardian, Malaysian taskforce investigates allegations $700m paid to PM Najib, July 6, 2015
Al Jazeera, Timeline: How Malaysia’s 1MDB financial scandal unfolded, July 28, 2020
Wall Street Journal, FBI Probes Malaysia Development Fund, Sept. 19, 2015
Bloomberg, Ex-PM Najib Heads to Malaysia Jail After Exhausting 1MDB Appeals, Aug. 23, 2022
BBC News, Najib Razak: Malaysia’s ex-PM starts jail term after final appeal fails, Aug. 23, 2022
The New York Times, Hermès Bags and Millions in Cash: The Fall of Malaysia’s Najib Razak, Sept. 14, 2022
(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)
