Gumawa si Pangulong Rodrigo Duterte ng hindi bababa sa siyam na maling pahayag sa isang 86-minutong talumpati sa umpisa ng linggong ito. Ang ilan dito ay dati nang pinasinungalingan ng VERA Files.
Si Duterte, sa 1st Subaraw Biodiversity Festival sa Puerto Princesa City, ay muling lumihis sa script at nagngingit tungkol sa mga droga, krimen, mga oil field at World War II, bukod sa iba pa.
Kami ay nag fact-check ng bawat pahayag ng presidente.
Sa Permanent Court of Arbitration
Pahayag:
“Ngunit sinabi ng International Court – sa Court of Arbitration, iyan ay isang ahensya sa ilalim ng UN, nanalo kami.”
Pinagmulan: Talumpati ni Pangulong Rodrigo Duterte sa 1st Subaraw Biodiversity Festival, Nob. 11, Puerto Princesa City, panoorin mula 18:21 hanggang 19:06
Ang Katotohanan:
Ang Permanent Court of Arbitration (PCA) ay hindi isang ahensya ng United Nations, at nasa parehong gusali lamang bilang UN International Court of Justice sa Peace Palace sa The Hague, Netherlands.
Ang PCA, na nilikha noong 1899 sa pamamagitan ng Convention for the Pacific Settlement of International Disputes, ay nauna sa UN, na itinatag noong 1945, ng halos limang dekada.
Maraming mga ulat ng balita ang nag-sipi ng isang pahayag ng UN na ang PCA ay “walang kinalaman sa UN” matapos nitong mag desisyon na pabor sa Pilipinas sa pagtatalo sa South China Sea sa kalagitnaan ng 2016.
Sa post-World War II aid
Pahayag:
“Matapos ang World War II, kakaanak lang natin, ang bawat bansa na sangkot sa giyera- bawat bansa ay naghahanda upang matuklasan ang mga likas na yaman para pondohan ang rehabilitasyon bukod sa pera ng mga Amerikano.
“Ngunit karamihan sa mga ito, ang aid, ay ibinigay sa Japan. Siguro para sa kanilang pagbabayad sa kanilang pagkakasala sa Hiroshima pati (at) Nagasaki.”
Pinagmulan: panoorin mula 21:07 hanggang 21:38
Ang katotohanan:
Hindi maaaring maging tama si Duterte. Ang datos ng United States Agency for International Development (USAID) ay nagpapakita na sa loob ng anim na taon pagkatapos ng World War II, ang US ay nagbigay ng $ 7.6 bilyon (o katumbas ng $ 65.49 bilyon sa 2016) para sa United Kingdom, $ 6.6 bilyon (o $ 52.78 bilyon) para sa France, halos $ 4.3 bilyon (o $ 35.39 bilyon) para sa Germany, $3.5 bilyon (o $ 29.47 bilyon) para sa Italy, samantalang halos $ 2.2 bilyon (o $18.46 bilyon) para sa Japan.
Sakop ng mga halagang ito ang mga pinansiyal na pondo mula sa mga grant at pautang ng USAID at iba’t ibang mga pang-ekonomiya at pang-militar na ayudang inisyatiba ng U.S. mula 1946 hanggang 1952.
Kabilang sa mga inisyatiba na pinakinabangan ng Japan ay ang programang 1946-1947 Government and Relief in Occupied Areas, na kung saan ang Germany ay sumailalim din, at ang programang Economic Rehabilitation in Occupied Areas. Napabalitang Tumanggap din ito ng may $ 845 milyon mula sa 1949-1952 Dodge Plan, na magdadala sa Japan ng kabuuang humigit-kumulang $ 3 bilyon – mas mababa pa rin kaysa sa apat na bansa sa Europa.
Nakatanggap ang UK, France, Germany at Italy ng mas malaking halaga dahil sa 1948 Marshall Plan, ang $12-bilyong (katumbas ng higit sa $ 100 bilyon sa 2016) programa ng Amerika na pang-ekonomiyang rehabilitasyon sa Western Europa.
Sa unang oil field ng Pilipinas
Pahayag:
“Ang Pilipinas ay hindi binigyan ng Panginoong Diyos (ng langis). Na ang unang langis (field) na ‘yung ganun talaga (ng uri nito) ay nasa Alegria sa Cebu. Umiyak ako. Tumalikod ako kasi nakakaawa ang bayan ko.”
Pinagmulan: panoorin mula 23:14 hanggang 23:21
Ang Katotohanan:
Ang Alegria Oilfield sa Cebu na pinasinayaan ni Duterte noong Mayo ay hindi ang una sa Pilipinas, kung hindi ang Nido sa hilagang-kanluran ng Palawan Shelf, na nagsimula ng komersyal na produksyon noong pang 1979.
Sa mga militar sa kanyang Gabinete
Pahayag:
“Baka sabihin niyo diktator ako, kasi maraming mga militar sa Cabinet. Kung gayon, halos lahat sila. Hati na halos.”
Pinagmulan: panoorin mula 33:14 hanggang 33:22
Ang katotohanan:
Hindi bababa sa anim, hindi kalahati, ng 28 miyembro ng Duterte Cabinet batay sa listahan ng Official Gazette, ang naging bahagi ng militar.
Ang mga ito ay Defense Secretary Delfin Lorenzana, National Security Adviser Hermogenes Esperon, Social Welfare Secretary Rolando Joselito Bautista, Environment Secretary Roy Cimatu, Interior and Local Government Secretary Eduardo Ano, Information and Communications Technology Eliseo Rio.
Sa juvenile justice
Pahayag:
Tinutukoy ang Juvenile Justice and Welfare Act of 2006, kung saan si Sen. Francis “Kiko” Pangilinan ay isa sa pangunahing tagapagtaguyod, sinabi ni Duterte:
“Mag-isip lang kayo noon pa hindi pa panahon sa batas ni Pangilinan at ngayon… Hindi mo talaga makulong ang bata anuman ang krimen. Ito ay maaaring maging genocide. Walang sasagutin.
Pinagmulan: panoorin mula 44:12 hanggang 44:33
Ang katotohanan:
Nakasaad sa Juvenile Justice and Welfare Act ng 2006 na ang mga nagkasalang bata na may edad na 15 hanggang 18 na “kumilos na may pag-unawa” ay hindi libre sa kriminal na pananagutan at “isasailalim sa naaangkop na mga paglilitis.”
Ang isang susog ng batas noong 2013 ay nag-uutos na ilagay ang mga 12- hanggang 15-taong-gulang na gumawa ng mga seryosong krimen tulad ng parricide, pagpatay, panggagahasa o pagnanakaw na may pagpatay sa isang “Bahay Pag-asa,” isang intensive youth intervention at support center.
Sa mga pulis na napatay sa mga operasyon laban sa droga
Pahayag:
“Halos 700 na pulis ang napatay. Basahin mo ang pahayagan araw-araw. Meron ‘yan dalawa.”
Pinagmulan: panoorin mula 51:56 hanggang 52:08
Ang katotohanan:
Binago na naman ni Duterte ang kanyang pahayag. Noong Agosto, sinabi ni Duterte na 1,000 opisyal ng pulisya ang napatay sa giyera laban sa droga.
Ang parehong datos ay hindi suportado ng pinakabagong magagamit na mga datos ng Real Numbers PH, ang opisyal na datos ng gobyerno sa giyera laban sa droga, na nagpapakita na 87 tagapagpatupad ng batas ang napatay mula Hulyo 1, 2016, hanggang Hulyo 31, 2018.
Ang bilang ni Duterte ng mga tagapagpatupad ng batas na napapatay araw-araw sa giyera laban sa droga ay nag iiba-iba mula sa “dalawa hanggang tatlo” hanggang sa “tatlo hanggang apat” hanggang sa “anim hanggang walo.” (Tingnan ang VERA FILES FACT CHECK: Duterte’s grim portrait of war on drugs is not supported by gov’t data and VERA FILES FACT CHECK: ‘Real Numbers PH’ update contradict Duterte’s claim)
Sa paglago ng ekonomiya ng Davao City
Pahayag:
“Punta ka ng Davao ngayon, nalampasan nito ang bawat lungsod sa Pilipinas sa mga tuntunin ng pag-unlad. Ito ay pumapalo ng siyam na puntong porsyento sa paglago ng ekonomiya — lokal, lokal. ”
Pinagmulan: panoorin mula 55:39 hanggang 55:59
Ang Katotohanan:
Ito ang ika-apat na beses sa bilang ng VERA Files Fact Check na pinalaki ni Duterte ang paglago ng ekonomiya ng Davao City (Tignan ang VERA Files Fact Check: Duterte wrong about Davao City’s financial figures–again, VERA Files Fact Check: Duterte repeats wrong claim about Davao City’s economic growth, at VERA Files Fact Check: Is Davao City’s economic growth unprecedented?).
Ang datos ng pamahalaan tungkol sa paglago ng ekonomiya ay pinaghihiwa-hiwalay ayon sa rehiyon, hindi sa lungsod. Malamang na ang posibleng tinutukoy ni Duterte ay ang 9.4 porsiyentong paglago ng rehiyon ng Davao noong 2016, na nalampasan ng 12.4 porsiyento ng Eastern Visayas at 9.5 porsyento ng Central Luzon.
Sa paggamit ng mga droga ng mayaman at mahirap
Pahayag:
Ipinagtanggol ni Duterte ang giyera laban sa droga, na kumitil sa buhay ng mas nakararaming mga mahihirap na tao, at muling binigkas ang kanyang pinaka-paulit-ulit na pahayag noong 2017 na ang paggamit ng methamphetamine o shabu ay limitado sa mahihirap:
“Alam mo, ang shabu ay isang kalakal para sa mga mahihirap … Alam mo diyan sa mamatay sa Tondo puro mahirap. Ang mga mayaman pati dito sa — dito. Cocaine.”
Pinagmulan: panoorin mula 47:58 hanggang 50:28
Ang katotohanan:
Sa isang nationwide survey ng Dangerous Drugs Board (DDB) na inilabas noong 2016 nakitang ang madalas ulitin na pahayag ni Duterte na ang methamphetamine o shabu ay ginagamit lamang ng mga mahihirap at cocaine ang sa mayaman ay walang basehan sa istatistiko.
Ang pag-aaral, na inalam ang kalikasan at lawak ng paggamit ng droga sa Pilipinas, ay nagpatunay na “walang malinaw na pagkakaiba-iba ang nakita sa mga tuntunin ng … kung ang pagkalat ay kabaligtaran o direktang proporsyonal sa antas ng kita.” (Tingnan ang VERA FILES FACT CHECK: Shabu use not limited to poor–DDB survey).
Sa bilang ng mga adik sa droga sa bansa
Pahayag:
“Isipin mo kung Bato, 1.6 ay nakumpirma na. Kaya binabawasan mo ng isang milyong anim ng aking mga kababayan na alipin. At ano iyon? Pagkaalipin sa isang droga na tinatawag na shabu, na hindi nila kaya — walang takas dahil ang shabu ay pinaliliit ang utak.”
Pinagmulan: panoorin mula 56:40 hanggang 57:13
Ang Katotohanan:
Paulit-ulit na binabago ni Duterte ang kanyang mga datos sa mga adik sa droga. Ang kanyang mga nakaraang pagtatantya ay umabot sa pinakamataas na 4 na milyong mga gumagamit ng bawal na gamot bago nagkasya sa 1.6 milyon.
Sinabi ng survey ng DDB na mayroong 1.8 milyon na mga gumagamit ng bawal na gamot sa bansa (Tingnan ang VERA Files Fact Check: Shabu use not limited to poor –DDB survey).
Mga pinagkunan ng impormasyon:
PCOO, Speech of President Rodrigo Duterte during the 1st Subaraw Biodiversity Festival, Puerto Princesa City, Nov. 11, 2018
PCA
- Permanent Court of Arbitration, History
- United Nations, History
- South China Morning Post, United Nations stresses separation from Hague tribunal, July 14, 2016
- Inquirer.net, Arbitral court not a UN agency, July 14, 2016
- Business Standard, UN Court reaffirms ‘no-link’ to South China Sea arbitral tribunal, July 16, 2016
WWII
- Archived U.S. Department of State website, Marshall Plan, 1948.
- Takagi, S., From Recipient to Donor: Japan’s Official Aid Flows, 1945 to 1990 and Beyond, Essays in International Finance, Princeton University, March 1995, pp. 7
- U.S. Agency for International Development (USAID), Complete Dataset, U.S. Overseas Loans and Grants: Obligations and Loan Authorizations, July 1, 1945–September 30, 2016, n.d.
Oil field
- PCOO, Speech of President Rodrigo Roa Duterte during the ceremonial opening of oil and and gas production of the Alegria Oil Field Polyard 3 well site, May 19, 2018.
- DOE, Energy sector milestones
- DOE, Oil and gas history
- DOE, Duterte, Cusi inaugurate commercial production of Cebu oilfield, May 20, 2018.
Military men
- International Telecommunications Union, Eliseo M. Rio’s application for DICT secretary
- Official Gazette, Chief of Staff of the Armed Forces of the Philippines
- Official Gazette, Profile: Major Gen. Eduardo M. Ano
- Official Gazette Facebook page, List of Cabinet Secretaries of President Rodrigo Duterte
- DAR, Secretary’s Profile: John R. Castriciones
- DENR, DENR Secretary Roy A. Cimatu
- DND, The Secretary
- PCOO, President Duterte appoints new cabinet members
Juvenile justice
- Official Gazette, Republic Act 9344
- Senate of the Philippines, Republic Act 10630
Economic growth
- Philippine Statistics Authority, Gross Regional Domestic Product, May 2017
Ang VERA Files Fact Check ay sumusubaybay sa mga maling salaysay at nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at personalidad, at itinatama ang mga ito gamit ang mga tunay na ebidensya. Kami ay ginagabayan ng mga prinsipyo ng International Fact-Checking Network sa Poynter. Para sa karagdagang impormayan bisitahin ang pahinang ito.
