Mali si Pangulo Rodrigo Duterte: ang deklarasyon ng martial law ay iba sa pagdedeklara ng national emergency.
PAHAYAG
Nag babala na siya ay “gagawa ng mga radikal na pagbabago sa mga darating na mga araw,” si Duterte, pagdating mula sa South Korea Hunyo 5, ay nagsabing:
“Buweno, tandaan na walang pagkakaiba talaga sa pagitan ng batas militar at isang deklarasyon ng national emergency.”
Pinagmulan: Presidential Communications Operations Office, Arrival Statement and Media Interview of President Rodrigo Roa Duterte sa kanyang pagdating mula sa Republika of Korea, Ninoy Aquino International Airport Terminal 2, Hunyo 5, 2018, panoorin mula 37:13-37:24
FACT
Makikita ang pagkakaiba sa kung paano pinasiyahan ng Korte Suprema ang Proclamation No. 1017 ni dating pangulong Gloria Macapagal-Arroyo na nagdedeklara ng state of national emergency noong 2006.
Ang proklamasyon, na tinuligsa ng mga kritiko bilang isang tusong paraan ni Arroyo para maiwasan ang mga kinakailangan sa konstitusyon para sa pagpapataw ng martial law, ay sinundan ng pag-aresto ng walang warrant sa mga kritiko at pagkumpiska ng mga artikulo na ilalathala.
Nagpasiya ang korte sa deklarasyon ni Arroyo:
“ay konstitusyunal dahil ito ay isang utos ng Pangulo para sa (Armed Forces of the Philippines) na iwasan o pigilan ang karahasan na labag sa batas.”
Pinagmulan: David v Arroyo, Supreme Court of the Philippines, Mayo 3, 2006
Ang gayong “calling-out” na kapangyarihan ay ipinagkaloob sa pangulo, na ang tanging pamantayan para sa paggamit nito ay:
“kapag kinakailangan, ang Pangulo ay maaaring tawagin ang hukbong sandatahan upang maiwasan o mapipigilan ang karahasan na labag sa batas, pagsalakay o paghihimagsik … Ito ay nagsasangkot ng ordinaryong pagkilos ng pulisya.”
Pinagmula: David v Arroyo, Supreme Court of the Philippines, Mayo 3, 2006
Gayunpaman, ang hukuman ay nagpasiya din na:
“Ang bawat pagkilos na higit sa calling-out kapangyarihan ng Pangulo ay itinuturing na labag sa batas …”
Pinagmulan: David v Arroyo, Korte Suprema ng Pilipinas, Mayo 3, 2006
Ang korte ay nagpasiya na labag sa konstitusyon ang iba pang mga “labis na probisyon” ng proklamasyon na nagbigay ng kapangyarihan kay Arroyo na mag-isyu ng mga kautusan; utusan ang mga hukbong sandatahan na ipatupad ang pagsunod sa lahat ng batas, maging ang mga hindi kaugnay sa karahasan ng labag sa batas; at magpataw ng mga pamantayan sa media.
Ang mga labag sa konstitusyon na probisyon ay hindi kasama sa 2016 Proclamation No. 55 ni Duterte na nagdedeklara ng state of national emergency sa Mindanao kasunod ng pambobomba sa Davao City.
Ang kaibahan, ang martial law ay tinukoy ni Joaquin G. Bernas, isa sa mga bumalangkas ng 1987 Konstitusyon bilang:
“mahalagang kapangyarihan ng pulisya … Kung ano ang kakaiba, gayunpaman, tungkol sa martial law bilang kapangyarihan ng pulisya ay, samantalang ang kapangyarihan ng pulisya ay karaniwang isang tungkulin ng lehislatura na isinagawa ng sibilyang tagapagpaganap na armas, sa ilalim ng martial law, ang kapangyarihan ng pulisya ay isinasagawa ng ehekutibo sa tulong ng militar … ”
Pinagmulan: Joaquin G. Bernas, S.J. Ang 1987 Philippine Constitution: A Comprehensive Reviewer, p. 310
Ang martial law ay napapailalim sa ilang mga pagsusuri ng konstitusyon, at maaaring ipawalang-bisa ng Kongreso o ng Korte Suprema ang proklamasyon. (Tingnan ang VERA FILES FACT SHEET: Explaining martial law)
Parehong nagdeklara ng martial law sina Arroyo at Duterte: si Arroyo sa Maguindanao noong 2009 kasunod ng Ampatuan masaker, at Duterte sa buong Mindanao noong 2017 kasunod ng bakbakan ng grupo ng Maute at mga pwersa ng pamahalaan sa Marawi.
Mga pinagmulan ng impormasyon:
Supreme Court of the Philippines, David v Arroyo, May 3, 2006
Joaquin G. Bernas, S.J. The 1987 Philippine Constitution: A Comprehensive Reviewer. Rex Printing Company
(Ang VERA Files Fact Check ay sumusubaybay sa mga maling salaysay at nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at personalidad, at itinatama ang mga ito gamit ang mga tunay na ebidensya. Kami ay ginagabayan ng mga prinsipyo ng International Fact-Checking Network sa Poynter. Para sa karagdagang impormayan bisitahin ang pahinang ito.)
