Ilang mga post online na lumabas nang simula buwan na ito ay mali at gumawa ng di-masuportahang mga pahayag na nagsasangkot kay Sen. Risa Hontiveros sa kontrobersiya kaugnay ng mga bonus sa Philippine Health Insurance Corp. (PhilHealth).
Ang Commission on Audit (COA) ay nagbigay noong unang bahagi ng Agosto ng dalawang mas maagang pampublikong mga desisyon na nag-uutos sa mga may pananagutang opisyal ng Philhealth na ibalik ang “hindi awtorisadong” bonus na inilabas nito sa mga empleyado noong 2009, 2010 at 2014.
Ang maling ulat ay nagsasabing si Hontiveros, isang dating miyembro ng PhilHealth board, ay hinihiling na “ibalik” o “ipaliwanag” ang mga inilabas na pondo na nagkakahalaga ng P163.85 milyon sa ilang mga kuwento, P1.7 bilyon sa iba pa.
MGA PAHAYAG
Ang mga post sa online ay inilabas Agosto 4, 13 at 16 sa pamamagitan ng hindi bababa sa dalawang mga website, phnewspride.blogspot.com at thedailysentry.net. Mayroon itong mga headline na:
- “Sa ika-3 beses, COA inutusan si Hontiveros na ibalik ang P160M pera ng Philhealth”
- “Mga abugado hinimok si Hontiveros na ibalik ang P1.7B illegal na mga bonus ng Philhealth sa panahon ng kanyang termino”
- “International lawyer humiling kay Hontiveros na ipaliwanag ang P1.7B illegal na mga bonus sa Philhealth”
Sinabi sa unang kuwento na inutusan ng COA si “Hontiveros at tatlong iba pang mga dating senior na mga opisyal” na “ibalik” ang P163.85 milyon na inilalabas nila sa mga empleyado ng Philhealth noong 2009, 2010 at 2014. Sinabi rin nito na ito ang ikatlong demand letter ng COA na ipinadala kay Hontiveros.
Sinabi ng dalawang iba pang mga kuwento na ang senador ay mananagot sa di-awtorisadong pagpapalabas ng mga bonus na nagkakahalaga ng P1.76 bilyon “sa panahon ng kanyang termino” noong 2013.
Bukod pa rito, ang dating tagapagbalita na si Jay Sonza ay nag-post Aug. 3 ng ulat sa Manila Bulletin noong Agosto 2 na may headline na, “COA orders Philhealth officials to return P163.85M in unauthorized bonuses, allowances.” Ang caption ni Sonza ay:
“Sen. Risa Hontiveros, nakikiusap po ang COA sa inyo madam ….”Kaunting hiya naman po madam.”
FACT
Ang lahat ng apat na mga post, na maaaring umabot sa higit sa 6.3 milyong sama-samang tao, ay hindi totoo at hindi sinusuportahan ng mga tunay na nangyari.
Sa decision nos. 2018-169 at 2018-170, kinumpirma ng COA ang mga notice of disallowance (NDs) na inilabas nito sa PhilHealth noong 2011 at 2015, pagkatapos matuklasan na ang mga bonus na inilabas sa mga naunang taon ay hindi naaprubahan ng Office of the President.
Ang itinuturing ng mga auditor ng estado na “hindi awtorisado” ay ang pagpapalabas ng:
- P80,790,075.02 na halaga ng mga Christmas package, mga regalo sa anibersaryo at mga incentive bonus na ibinigay noong 2009 at 2010
- P83,062,385.27 na mga educational assistance allowance at mga regalo sa kaarawan noong 2014.
Inatasan din ng COA ang may pananagutan na mga opisyal na ibalik ang mga na release, na nagkakahalaga ng P163.85 milyon, hindi P1.76 bilyon tulad ng pahayag ng dalawang mga maling ulat. Nakapagdesisyon ang COA sa mga kaso ito noong Enero 29, ngunit inilabas lamang ang mga kopya sa media noong Agosto 2.
Ang parehong COA at Philhealth ay hindi nagbibigay na kopya ng mga ND sa VERA Files. Sinabi ng COA na ito na nagbibigay lamang ng mga kopya ng mga naturang issuance sa mga nauukol na ahensiya, samantalang sinabi ng Philhealth na hindi ito maaaring magbigay ng mga dokumento kung may “nakabinbin na desisyon.”
Gayunpaman, ang PhilHealth mismo ay nagsabi na si Hontiveros ay hindi kabilang sa mga opisyal na pinangalanan sa mga desisyon ng COA. Sa isang email sa VERA Files, sinabi ng Philhealth corporate communications manager:
“Ang dating Board Member at ngayon Senador Risa Hontiveros ay hindi kasama sa paksa ng Notice of Disallowance (ND).”
Pinagmulan: Rey Baleña, email sa Vera Files
Sinabi ni Baleña na ang Philhealth ay magsasampa ng motion for reconsideration kaugnay ng mga desisyon ng COA.
Itinanggi din ng tanggapan ni Hontiveros ang pagkakasangkot ng senador:
“Si Senador Risa Hontiveros ay hindi kasama sa kaso kung saan ang COA ay nag-utos sa mga opisyal ng PhilHealth na ibalik ang P163.85 milyon sa umano’y di-awtorisadong mga bonus at allowance. Ang mga nasabing bonus ay naaprubahan bago ang termino ni Sen. Hontiveros bilang miyembro ng board ng PhilHealth.”
Pinagmulan: Office of Sen. Risa Hontiveros, email sa VERA Files
Na si Hontiveros ay nanungkulan lamang noong Nobyembre 2014 at isang miyembro ng Philhealth board hanggang Oktubre 2015 ay pinatutunayan ng maraming mga ulat ng balita mula sa Interaksyon.com, tabloid na Balita at Rappler.
Ang trapiko ng social media sa mga mali/hindi totoong kwento, na nai-post ilang araw pagkatapos ipaalam ng COA ang mga desisyon nito sa publiko, ay higit na kumalat sa pamamagitan ng mga pahina ng Facebook na Crabbler, Pangulo Rody Duterte -Federal Movement International at BongBong Marcos United.
Ang Phnewspride.blogspot.com ay naglalathala ng mga kuwento mula pa noong Nobyembre 2017. Ang Thedailysentry.net, na may kasaysayan ng paglalabas ng mga mali and nakaliligaw na balita, ay nilikha Enero 10.
Mga Pinagmulan ng Impormasyon:
Baleña, R. personal na sulat, Agosto 22, 2018
Commission on Audit, Decision No. 2018-169, Aug. 2, 2018
Commission on Audit, Decision No. 2018-170, Aug. 2, 2018
Ang VERA Files Fact Check ay sumusubaybay sa mga maling
salaysay at nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at
personalidad, at itinatama ang mga ito gamit ang mga tunay na ebidensya. Kami
ay ginagabayan ng mga
prinsipyo ng
International Fact-Checking Network sa Poynter. Para sa karagdagang impormayan
bisitahin ang
pahinang ito.
