Dalawang maling pahayag ang pinakawalan ni Chief Presidential Legal Counsel Salvador Panelo kaugnay ng nagpapatuloy na paunang pagsusuri ng International Criminal Court (ICC) sa sinasabing krimen laban sa sangkatauhan na ginawa sa giyera kontra droga ni Pangulong Rodrigo Duterte.
PAHAYAG
Sa pahayag noong Enero 3 na inilathala sa website ng PTV news na pinamamahalaan ng estado, ginunita ni Panelo sa pagbubukas ng taon ang pahayag ng abogadong si Jude Sabio na iaatras niya ang kanyang komunikasyon sa ICC laban sa pangulo.
Noong Enero ng nakaraang taon, sinabi ni Sabio na ang kanyang isinumite sa ICC — kung saan inakusahan niya si Duterte bilang isang “mass murderer” — ay “hindi na sa interes ng hustisya” at ginamit bilang “pampulitika propaganda” ng mga nasa oposisyon.
Sinabi ni Panelo na ang pag-atras ni Sabio ay “inilantad ang katotohanan na ang mga akusasyon laban kay [Duterte] sa tribunal ay bahagi ng ‘vilification campaign’ na pinamunuan ni [dating Sen. Antonio] Trillanes [IV],” bukod sa iba pa. Samakatuwid, sinabi niya:
“…it is crystal clear that the case before the ICC is politically motivated, there being no factual and legal bases (malinaw na malinaw na ang kaso sa ICC ay may politically motivated, walang katotohanan at ligal na basehan).”
Pinagmulan: PTV News, Chief Presidential Legal Counsel Salvador Panelo on the ICC Complaint, Enero 3, 2021
Sinabi ng chief presidential legal counsel na ang ICC, na nakabase sa The Hague, Netherlands, ay “walang jurisdiction” sa Pilipinas o alinman sa mga opisyal nito dahil ang bansa ay “hindi… isang member state” ng Rome Statute, ang kasunduan na lumikha ng korte.
Sinabi niya:
“We reiterate therefore our advice to the ICC not to waste its time entertaining a case outside of its jurisdiction (Inuulit namin kung gayon ang aming payo sa ICC na huwag mag aksaya ng oras nito sa pag-aasikaso ng kaso na sa labas ng nasasakupan nito)…”
ANG KATOTOHANAN
Ang unang pahayag ni Panelo ay nakaliligaw: ang pag-atras ng komunikasyon ni Sabio ay “walang epekto” sa paunang pagsusuri ng ICC Office of the Prosecutor (OTP) sa giyera kontra droga ni Duterte.
Sa isang email sa ilang mga news media ng Pilipinas noong Enero ng nakaraang taon, sinabi ng OTP na ang isang naisumite na komunikasyon ay “hindi maaring bawiin,” at ang tanggapan ay “hindi maaaring sirain o ibalik ang impormasyon sa sandaling ito ay mapunta sa kanya o kontrol nito.”
Sa ilalim ng mga regulasyon ng OTP, na ipinatutupad mula Abril 2009, ang tanggapan ay kinakailangang “irehistro at i-secure ang lahat ng impormasyon tungkol sa mga krimen, referral at deklarasyon, pati na rin ang anumang nauugnay na sumusuporta sa mga dokumento.”
Ang lahat ng “nakarehistrong ebidensya” ay “sasailalim sa pagsusuri ng mga nangongolekta o kanilang delegado,” na dapat gawin na isinasaalang-alang ang “balangkas na ipinakita sa teorya ng kaso.”
Bukod dito, ang 77-pahinang isinumite ni Sabio, na inihain noong Abril 24, 2017, ay hindi nag-iisang batayan para sa paunang pagsusuri ng OTP. (Tingnan ang VERA FILES FACT CHECK: Background info ng PNA sa pagbawi ni Sabio ng komunikasyon sa ICC nakaliligaw)
Sa ulat ng OTP noong 2020, sinabi ni Prosecutor Fatou Bensouda na ang kanyang tanggapan ay “patuloy na nakikipag-ugnayan at kumunsulta sa mga nauugnay na stakeholder upang matugunan ang isang hanay ng mga bagay na mahalaga sa paunang pagsusuri at upang humingi ng karagdagang impormasyon para maisama sa pagtatasa nito ng sitwasyon.”
Ito, bukod sa naging pagsusuri ng:
“…hundreds of media and academic articles, reports, databases, legal submissions, primary documents, press releases, and public statements by intergovernmental, governmental, and non-governmental organizations, and other relevant sources, including [those] received through article 15 communications submitted directly to the Office.
(…daan-daang mga artikulo sa media at pang-akademikong artikulo, ulat, database, legal submissions, pangunahing dokumento, press release, at pahayag ng publiko sa pamamagitan ng mga intergovernmental, governmental, at non-governmental organization, at iba pang mga mahalagang mapagkukunan ng impormasyon, kabilang ang [mga] natanggap sa pamamagitan ng article 15 communications na direktang isinumite sa tanggapan.)”
Pinagmulan: International Criminal Court, Report on Preliminary Examination Activities 2019, Dis. 5, 2019
Sinabi ng OTP na nakatanggap ito ng “kabuuang 52 komunikasyon” na may kaugnayan sa hinihinalang krimen sa sangkatauhan na nagawa sa giyera laban sa droga ni Duterte, tulad ng nakasaad sa ulat nito noong 2018.
Mali si Panelo sa pagsabing ang ICC ay walang “hurisdiksyon” sa “kaso” ng Pilipinas. (Tingnan ang VERA FILES FACT CHECK: Can Duterte invoke territoriality on matters related to crimes specified in the Rome Statute?)
Kahit na sa pag-atras ng gobyernong Duterte sa international na kasunduan noong Marso 17, 2018 — na opisyal na nagkabisa noong Marso 17, 2019 — nakasaad sa Art. 127 ng Statute:
“[A State’s] withdrawal shall not affect any cooperation with the Court in connection with criminal investigations and proceedings in relation to which the withdrawing State had a duty to cooperate and which were commenced prior to the date on which the withdrawal became effective…
(Ang pag-atras ng [Estado] ay hindi makakaapekto sa anumang pakikipagtulungan sa Korte na may kaugnayan sa mga kriminal na imbestigasyon at proceedings na nauugnay sa kung saan ang kumakalas na Estado ay may katungkulan na makipagtulungan at nagsimula bago ang petsa kung kailan naging epektibo ang pag-atras…)”
Pinagmulan: International Criminal Court, Rome Statute – Art. 127(2), tingnan ang p. 56
Ang tanggapan ni Bensouda ay palaging binigyang diin ang hurisdiksyon nito sa mga hinihinalang krimen na saklaw ng Statute na nangyari sa bansa habang miyembro ito ng ICC — ibig sabihin, ang panahon mula Nob. 1, 2011 hanggang Marso 16, 2019. (Tingnan ang PH gov’t inaction on 5,000 deaths related to drug war bolsters case vs Duterte in ICC, lawyer says)
Ang pagpapatupad ng hurisdiksyon ng korte ay hindi napapailalim sa anumang limitasyon sa oras, tulad ng sinabi ng OTP sa pinakabagong ulat nito. Binanggit ng tanggapan ang desisyon ng ICC Pre-Trial Chamber noong Oktubre 2017, na pinapahintulutan ang pagbubukas ng isang pagsisiyasat sa sitwasyon sa Burundi, na, tulad ng Pilipinas, ay umatras mula sa Statute habang nagpapatuloy ang paunang pagsusuri.
BACKSTORY
Ang mga opisyal ng Pilipinas, kasama sina Duterte at Panelo, ay dati nang pinanindigan na ang Rome Statute ay hindi kailanman opisyal na ipinatupad sa bansa dahil hindi ito nailathala sa Official Gazette, na ayon sa mga batas ng Pilipinas.
Gayunpaman, isang 1997 executive order (EO) ni Pangulong Fidel V. Ramos noon, na nagbibigay ng mga alituntunin sa negosasyon at pagpapatibay ng mga treaty at executive agreement, ay hindi binanggit na kinakailangan ang publikasyon para magkabisa ang mga treaty. (Tingnan ang VERA FILES FACT SHEET: ICC’s preliminary examination update on drug war, explained)
Nakasaad sa EO 459, s. 1997 na ang isang treaty ay “magkakaroon ng bisa” sa sandaling matugunan ang sumusunod na “mga domestic requirement”:
Sinabi ng ICC prosecutor office na “inaasahan” nitong magpasya “sa unang kalahati ng 2021” kung itutuloy ang isang pagsisiyasat sa sitwasyon ng Pilipinas.
Sa update nito noong Disyembre 2020, sinabi ng OTP na nakakita ito ng “makatuwirang batayan upang maniwala” na ang mga krimen laban sa sangkatauhan na murder, torture, at infliction of serious physical injury at mental harm tulad ng iba pang mga “hindi makatao gawain” ay nagawa sa bansa mula Hulyo 1, 2016 hanggang Marso 16, 2019 habang ipinatutupad ang giyera kontra iligal na droga ni Duterte. (Tingnan ang VERA FILES FACT SHEET: Mga update sa paunang pagsusuri ng ICC sa giyera laban sa droga ni Duterte)
Mga Pinagmulan
ANC 24/7, ‘In the Interest of Justice’: Lawyer defends withdrawal of ICC complaint vs. Duterte, Jan. 17, 2020
GMA News Online, Lawyer Jude Sabio withdraws one of ICC cases vs. Duterte, Jan. 14, 2020
Rappler, Sabio ‘drops’ ICC communication vs. Duterte, but does it matter?, Jan. 14, 2020
Philstar.com, ICC communication ‘purely politics,’ former Duterte accuser Sabio says, Jan. 17, 2020
PTV News, Chief Presidential Legal Counsel Salvador Panelo on the ICC Complaint, Jan. 3, 2021
CNN Philippines, ICC says lawyer’s complaint vs. Duterte cannot be withdrawn, Jan. 14, 2020
Rappler, Int’l Criminal Court: Probe of drug war continues even with Sabio ‘withdrawal’, Jan. 14, 2020
GMA News Online, ICC: Communication vs Duterte can’t be withdrawn, Jan. 14, 2020
International Criminal Court, Regulations of the Office of the Prosecutor, April 23, 2009
International Criminal Court, Report on Preliminary Examination Activities 2020, Dec. 14, 2020
International Criminal Court, Report on Preliminary Examination Activities 2019, Dec. 5, 2019
International Criminal Court, Report on Preliminary Examination Activities 2018, Dec. 5, 2018
International Criminal Court, Rome Statute – Art. 127(2)
United Nations, Rome Statute of the International Criminal Court: Philippines Withdrawal, March 18, 2019
International Criminal Court, Report on Preliminary Examination Activities 2018, Dec. 5, 2018
International Criminal Court, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Burundi, Nov. 9, 2017
International Criminal Court, Burundi, n.d.
PTV News, Chief Presidential Legal Counsel Salvador S. Panelo on the ICC-OTP 2020 Report, Dec. 16, 2020
Official Gazette, Executive Order 459, Nov. 25, 1997
(Ginagabayan ng code of principles ng International Fact-Checking Network sa Poynter, ang VERA Files ay sumusubaybay sa mga maling pahayag, flip-flops, nakaliligaw na mga pahayag ng mga pampublikong opisyal at kilalang personalidad, at pinasisinungalingan ang mga ito gamit ang tunay na ebidensya. Alamin ang inisyatibong ito at aming pamamaraan.)
Read other interesting stories:
Click thumbnails to read related articles.
