Maysa nga minuto nga pagnaem manipud iti dua nga eskwela nga pribado ditoy Quezon City, ket adda vape shop iti ruangan iday basement parking lot ti 5-story commercial building. Mabalin nga saan unay nga nakadidilaw ngem ti signage ti shop idiay sanguanan ket narigat nga madlaw.
Adda sumagmamano nga agab-abang, ket adda milk tea shop idiay 1st floor.Kasanguanan ti pandemya, dagiti agad-adal/estudyante manipud iti asideg nga eskwelaan ket agtamtambay ditoy tapno agadal, agusar ti internet, ken kitaen da dagiti gagayyem da idiay. Adda pay dental clinic, spa ken residential spaces idiay nangat-ato nga floor.
Magna ka ti walo nga minuto, manipud ditoy, 540 nga metro iti dalanem, adda man vape store idiay sumaruno nga barangay. 350 metro daytoy iti maysa nga public high school ken elementary school.
Ti Executive Order (EO) No. 106 nga rimmuar idi February 2020 ket paglen na ti panaglako , panag-advertise ken panangi-promote ti vapes, heated tobacco products (HTPs) wenno dagiti components daytoy, nga adda iti 100 nga metro manipud iti perimeter dagiti eskwela, playgrounds nga para iti publiko, hostels ken recreational facilities para kadagiti menor de edad.
No ti umuna nga store ket adda iti commercial building iti busy nga dalan ket adda pay restaurant ken coffee shop na, ti maikadua ket adda iti residential nga area nga asideg ti food establishment kabatog ti public playground.
Uray pay no adda iti ruar ti 100- meter nga distansya kadagiti asideg nga eskwela, ti dua nga shop ket nalaka nga ma-access ken adda iti lugar nga tambayan dagiti estudyante ken dadduma nga menor de edad.
Ti panaglako ti e-cigarette nga produkto kadagiti tattao nga agtawen ti 21 pababa ket iparit ti Section 144 (b) ti Republic Act (RA) 11467, nga nagbalin nga linteg nga pinirmaan ni Presidente Rodrigo Duterte idi Enero 2020, ken Section 7 (c) ti EO 106.
Dagiti eksperto ken advocates ti salun-at ket saan da nga sinoportaran ti Senate Bill (SB) 2239 ken House Bill (HB) 9007, Gandat dagitoy nga bill nga ibaba ti edad – 18 dagiti tattao nga mabalin nga gumatang, aglako wenno agusar iti baro nga produkto ti tabako, kasla kuma ti vapes ken e-cigarettes.
(See VERA FILES FACT SHEET: What lowering age restrictions on e-cigarette smoking means for the youth)
Daytoy nga linteg ket ingngato na ti excise tax kadagiti makunkuna nga “sin” nga produkto agraman ti Electronic Nicotine Delivery Systems ken Electronic Non-Nicotine Delivery Systems(ENDS/ENNDS) ken HTPs, makunkuna nga electronic cigarettes (e-cigarettes wenno e-cigs).
Aggapu iti U.S. Food and Drug Administration, ti ENDS ket noncombustible nga produkto ti tabako iti porma ti vapes, vaporizers, vape pens, hookah pens, e-cigarettes ken e-pipes. Dagitoy ket agusar ti e-liquids nga mabalin nga aglaon ti nicotine, ken dadduma pay nga flavoring compositions, propylene glycol, vegetable glycerin. Paglalaokem dagitoy sa mon to papudoten tapno agbalin nga aerosol. Daytoy ti aramaten ti agusar no ag-inhale.
Ti ENDS ket mabalin nga maaramid tapno agbalin nga conventional cigarettes, cigars, wenno pipes. Napintas ti packaging ket mabalin nga mapagkamalan nga pluma wenno USB flash drives. Ti dadduma ket dakdakkel nga device kasla kuma ti tank systems wenno mods.
Dagitoy nga e-cigarettes ket adda toxic chemicals nga aglaon ti nicotine, which is “highly addictive,” manipud iti World Health Organization.Dagiti dadduma nga produkto nga ipagarup mo nga nicotine-free ket naduktalan nga adda nicotine na.
Dagiti vape nga produkto nga mailaklako iti merkado ket makaallilaw gapu iti langa da, kuna ni Dr. Rizalina Gonzalez, maysa nga pediatrician ken chair iti Philippine Pediatric Society-Tobacco Control Advocacy Group (PPS-TCAG), iti maysa nga interview iti VERA Files.
“Ti target na ket dagiti ub-ubbing… Idi awan pay ti ammok maipanggep iti vaping, impagarup ko nga ti flavoring ket para iti cake. Ngem tatta ta makitak nga naimbag, gapu ta asideg iti lighter, makaallilaw nga talaga,” kunana, idi malagip na ti maysa nga pasamak idi nakita na dagiti vape flavors nga naka display iti shelves kaduana dagiti kendis ken dadduma nga nasam-it, iti maysa nga popular nga estasyon ti gasolina idiay South Luzon Expressway.
Dagiti researchers ti Vera Files naobserbaran da met nga ditoy Quezon City vape stores, dagiti produkto ket nakadisplay iti eye level dagiti ub-ubbing, segun iti obserbasyon ni Gonzalez. Gapu iti daytoy nga obserbasyon, impaganetget ni Gonzalez ti kasapulan ti mas estrikto nga regulasyon tapno maproteksyonan dagiti ub-ubbing iti dakes nga epekto ti vaping.
Boosting sales babaen ti social media
Tapno maituloy da ti negosyo da iti panawen ti pandemic, gapu iti community lockdowns, dagiti shops, nga nangrugi idi 2018, activated dagiti social media accounts da tapno ma-advertise dagiti produkto da.
Iti aldaw nga ti VERA Files team ket adda idiay, 2 nga riders ket agur-uray iti ruar sumagmamano nga minuto antes ti panaglukat ti umuna nga shop tapno i-pick up dagiti produkto nga in-order online.
Saan la nga ti panangamiris dagiti retail vape stores nga adda iti busy nga kalsada ti inaramid ti Vera Files researchers. Inamiris da pay dagiti online selling platforms, kasla kuma ti Shopee, Lazada ken ti website ti maysa nga Quezon City-based store nga aglaklako ti e-cigarettes, tapno mabirokan no kasano nga accessible daytoy kadagiti tattao nga agtawen ti nababbaba ti 21.
No makastrek ka iti home page, adda ti warning nga agparang nga dagiti laeng tattao nga ti edad na ket 21 agpangato, ti mabalin nga gumatang kadagiti produkto online. Ngem mabalin nga lisian daytoy no i-klik mo ti “agree” button.
Iti Shopee, maysa nga researcher ti nagpammarang nga ti edad na ket 18. Iti damo nga gandat na, nakita na ti available nga vape products, innayon na idiay cart ti sumagmamano, ket ti ginatang na ket maysa nga set ti compact-sized vape pod nga agbalor ti P1,157. Iti sabali nga website, nakagatang iti maysa nga tank-type device, nga mabalin nga i-customize ken dakdakkel ngem ti compact-sized pod nga ti balor na ket P880.
Iti pareho nga transaksyon, awan ti age verification. I-klik mo laeng ti “agree” button.
A set of a compact-sized Relx vape pod and the cartridge bought on Shopee (left and middle), and the tank-type device bought on the website (right).
(See VERA FILES FACT SHEET: Smoke-free alternatives to cigarettes explained)
Dua nga aldaw ti napalabas, ti researcher ket nag-check iti e-cigarettes iti Shopee manen ken inkumpara na ti presyo ti sabali nga vape brands. Ngem, adda manen ti warning nga pada idiay website iti sabali nga store. Ti kunana ket masapul nga 21 ti edad na tapno makita na dagiti produkto.
Saan nga napnek iti age verification mechanism ti Shopee, ti dua nga VERA Files researcher ket pinadas da nga kitaen dagiti sabali nga produkto, inusar da ti pareho nga edad, ket naala da ti pareho nga warning sign.
Screen grabs of a famous vape product sold on Shopee, taken on different dates.
Maysa kadagiti researcher ti nangpadas nga nangsukat iti edad na.Ti imbaga na ket 23. Nakita na ti naduma-duma nga vape products ken inkabil na iti cart.
Sinaludsod na pay iti aglaklako ti well-known nga vape product ti Shopee no ti gumatang ket edad na nababbaba ti 21 no mabalin na ti gumatang kadagiti produkto da online. Binagaan da nga mabalin nga padasen na nga ikabil dagitoy nga produkto iti cart.
Saba-sabali nga e–juices ti vapes ket adda iti estante ti “toys, games and collectibles” section idiay Shopee homepage.
Screen grab of an e-juice product categorized under the toys, games and collectibles on Shopee.
Base iti eksperiensia ti researcher, ilemmeng ti Lazada ti resulta no agbirok ka ti ‘vape’, ngem dagiti produkto ket agparang no adda sabali nga sao ti mainayon ditoy. Maysa researcher ket nagusar iti “vape liquid.” No birokem, dagitoy nga top listed product makalako iti sangaribo nga piesa iti maysa nga bulan.
Kapada ti Shopee, ti kayat na ti gumatang nalaka laeng ti panangsukat na iti edad na iti Lazada. Maysa kadagiti miembro ti team, binaliwan na ti edad na ket pinagbalin na nga 16, ngem nakagatang iti vape pods, nga nai- deliver tallo nga aldaw kalpasan ti checkout.
Maysa nga vape pod ket nagatang iti P245. Ti sabali nga pod manipud iti agdindinamag nga brand ket nagatang iti P539.
Policy change shifts
Ni Senate President Pro Tempore Ralph Recto, ti sponsor iti SB 2339, impilit na nga ti bill ket conforme iti legal age, 18. Para kadagiti produkto nga maiparit nga magatang dagiti menor de edad, responsibilidad dagiti aglako ti mang-verify iti edad ti gumatang, kuna na pay.
Iti umuna nga vape shop nga binisita ti VERA Files researchers, ti age regulation ket saan unay nga naobserbaran. Uray pay no ti aglaklako ket ammo na nga dagiti produkto ket dagiti edad 21 and above laeng ti makagatang, pinilit na ti maysa nga researcher nga nangibaga nga isu ket agtawen ti 19, nga sumubok iti vaping iti uneg ti store, iti enclosed area. Adda pay exhaust fan nga mangiruar iti asuk, kinunana pay.
Ti section 3 ti EO 26, ti order nga mang-provide iti smoke-free environment, nga inamendar ti Section 7 ti EO 106, iparit na ti “smoking/vaping within enclosed public places and public conveyances,” except in designated smoking/vaping areas.
Imballaag ni Gonzalez nga dagiti exhaust fans “ ket awan ti serbi da” gapu ta dagiti kemikal nga aggapu iti vape smoke mabalin na ti agbati kadagiti surfaces iti nabayag nga panawen.
“Third hand aerosols are actually true. No matter how you scrub it with Clorox, it stays there for months on walls and hygroscopic surfaces,” kuna pay ni Gonzalez.
Kalpasan ti sumagmamano nga minuto idiay tarcena, gimmatang ti researcher iti pods ken e-juices nga awan ti dinamag da nga i-presentar na ti aniaman nga identification card tapno maamuan ti edad na.
Ni Recto, ti sponsor ti bill, ket nag-propose iti Sept.13 Senate session nga ti national-issued IDs, kasla kuma ti passport ken driver’s license, ket masapul nga ipakita da tapno ma-verify ti edad ti tao.
Ngem impapilit ni Gonzalez nga “ awan ti nasayaat nga dalan tapno maammuan ti pudno nga tawen mo”. Dagiti teen ager, kunana, ket mabalin nga agpambar nga dagiti nataengan ti nangibaga nga gumatang para kadakuada.
“Dagiti ub-ubbing ket nalalaing ngem datayo. Mabalin da la nga i-photoshop ti rupa da ket pagbalinen da nga nataengan. Mabalin da pay nga i-annotate dagiti birth certificates da,” innayon na pay.
‘Beginner-friendly’ flavors
Impaganetget pay ni Gonzalez nga aniaman ti porma ti nicotine nga adda iti produkto ket pareho ti epekto na kadagiti ub-ubbing, innayon na pay nga ti e-juices ket rinnibo nga flavor nga kayat dagiti ub-ubing.
Kaaduan iti flavor ket aggapu iti prutas, kasla kuma ti mangga, milon, strawberry ken ubas. Adda pay cotton candy, ube, mocha, cheesecake, bubble gum, ken root beer. Ti naduma-duma nga flavor ken raman ti juice ket maka-engganyo kadagiti ub-ubbing tapno subukan da ti vaping.
Dagiti aglaklako ket impakita na pay no kasano ti panangusar dagiti produkto ken napilit da pay dagiti researchers nga mangpadas iti Chuckie- naipanagan iti tsokolate nga milk brand- ken strawberry flavor.
Flavors (from left to right): The flavors are seen at the eye level of children in the store, a relx pod, and a chocolate-flavored e-juice.
Ti indikasyon nga ti vaping ket saan nga makatulong iti agus-usar ti sigarilyo/tabako nga agsardeng ngem tapno ma-engganyo da nga ag-switch, gapu ta sumagmamano nga e-juice flavors, kasla kuma ti cheesecake, chuckie ken crema, ket naka-advertise nga “beginner-friendly.”
Public health vs. consumer product
Maka-engganyo nga flavor, peer pressure ken curiosity – dagitoy ti rason no apay nga adu kadagiti ubbing nga Filipino ket agpadas ken agusar iti e-cigarette products regularly, kuna ni Gonzalez, ket impakita na pay dagiti imun-una nga findings iti ongoing study iti epekto ti vaping.
Daytoy ket naala iti datos ti 2015 ken 2019 Global Youth Tobacco Survey, nga nangipakita nga dagiti cigarette smokers edad 13-15 ket bimmassit manipud 12% idi 2015 ket bimmaba iti 10% idi 2019, dagiti agus-usar ti e-cigarettes ket ngimmato manipud 11% agingga ti 14% iti pareho nga panawen.
Ti Department of Health (DOH) Epidemiology Bureau ti nag-conduct iti 2019 survey. Ti respondents na ket 6,670 edad 13-15.
Dua nga senador-ni Cayetano ken Sen. Francis “Kiko” Pangilinan- ti bimmutos kontra SB 2239 iti 3rd reading. Ni Cayetano ket kanayon na nga kinontra ti bill ket kuna na nga isu ket “beyond disappointed ken beyond saddened” idi naaprobaran ti bill.
(See Senate OKs vape bill despite health concerns amid the pandemic)
Tallo nga aldaw ti napalabas manipud idi na-approbaran ti bill iti Senado, ti DOH slammed the “retrogressive” measure that “undermines the country’s progress in tobacco and control, “ saying that it puts Filipino Youth at risk.
No agbalin daytoy nga linteg, ti bill will “expose our youth to harmful and addictive substances by making vapor products enticing and easily accessible,” kuna ti press release.
Daytoy nga bill ket inikkat na ti regulatory authority ti Food and Drug Administration(FDA) maipanggep iti e-cigarettes ken dagiti components na gapu iti reclassification na nga consumer products, ket under ti Department of Trade and Industry (DTI).
Kadagiti eksperto ti salun-at, daytoy ketiraman na dagiti issues maipanggep iti salun-at ken nagbati kuma iti FDA para iti regulasyon. Innayon na pay nga saan nga urayen dagiti tattao dagiti vaping-related deaths nga mapasamak gapu iti dakes nga epekto ti tabako nga napaneknekan ti research studies.
Ti DTI mismo ti nangibaga kada kami nga mabalin nga i-regulate da ti device- ti heating element- ngem saan da nga ma-regulate ti e-liquid gapu ta daytoy ket kemikal. Daytoy ket ‘health hazard’. Masapul da ti FDA nga mang-regulate iti e-liquid,” kuna ni Gonzalez.
“Ti pagsasaritaan tayo ditoy ket maysa nga issue ti salun-at. Adda kuma health promotion, saan nga industry promotion…Adu nga ubbing ti adda iti peligro ( no ti bill ket agbalin nga linteg),” kunana pay.
Kalpasan ti panangrugi manen ti sesyon iti Kongreso inton Enero 17, ti Senado ken ti Kongreso ket pagtipunen na dagiti bersyon da ken i-ratify da ti conference committee report, sadan to i-submit ti enrolled copy idiay Malacanang.
Ni Presidente Duterte, nga nangipakdaar iti napigsa nga anti-vaping stance idi 2019, ket adda opsyon na nga pirmaan na daytoy tapno agbalin nga linteg, saan na nga kutien daytoy iti 30 nga aldaw, tapno agbalin nga linteg, wenno i-veto na iti entero wenno parte ti proposed nga linteg.
Ti DOH, FDA, sumagmamano nga professional organizations ken health experts, youth groups ken tobacco control advocates ket agtalek da nga ni Presidente Duterte ket saan na nga baliwan ti anti-smoking ken anti-vaping position na ket i-veto na ti proposed nga linteg nga kontra iti policy nga insaad na idi 2019.
This story is produced under the project ‘Seeing through the Smoke’, which has support from the International Union Against Tuberculosis and Lung Disease, Inc (The Union) and Bloomberg Philanthropies.
Read other interesting stories:
Click thumbnails to read related articles.
