Archive - Fact Check Filipino

Dalawang araw bago salubungin ng bansa ang panibagong taon, gugunitain ng mga Pilipino ang pagbitay kay Jose Rizal noong Dis. 30, na unang idineklara na holiday ng yumaong pangulong Emilio Aguinaldo noong Dis. 20, 1898.

Todo ang trabaho ng mga publisher ng disinformation ngayong taon sa kanilang paggawa ng mga hindi tumpak na post na may kaugnayan sa halalan – karamihan sa mga ito ay umikot para suportahan o atakihin ang ilang mga political aspirants bago pa man ang opisyal na pagsisimula ng kampanya para sa mga pambansang eleksyon sa susunod na taon.

Nakatanim na sa isipan ng maraming Pilipino ang katatawanan. Nakatutulong ito na pahupain ang tensyon kapag tumatalakay ng mga kontrobersyal na paksa gaya ng pulitika o mga isyung panlipunan. Ngunit nakikita ito ng iba bilang isang pagkakataon para tuyain nang husto ang isang tao o isang grupo tungkol sa isang bagay na kinasasangkutan nila; ang magalit ay hindi maganda dahil “talo ang pikon,” sabi nga nila.

Ngayong taon, naging mas kitang-kita ang isang nakababahalang trend sa lokal na disinformation mula sa mga YouTube channel. Isang video sa YouTube lang ang kailangan na ma-upload sa mga social media channel upang maging isang matinding tagapagkalat ng misinformation.

Anim na buwan na lang ang natitira bago siya bumaba sa pwesto bilang ika-16 na pangulo ng bansa, si Rodrigo Duterte at ang kanyang mga pangunahing opisyal ay patuloy na nagkakalat ng mga magkakasalungat na pahayag na nagpapalabo sa mga pangunahing patakaran ng gobyerno.

Sa isang talumpati noong Agosto, sinabi mismo ni Pangulong Rodrigo Duterte na ang mga pampublikong opisyal ay “inuutusan [sa pamamagitan ng kanilang sinumpaang katungkulan] na magsabi ng totoo … kahit na wasakin sila ng katotohanan.” Ngunit ano ang mangyayari kapag nagsabi ang pangulo ng isang bagay ngayon at pagkatapos ay iniba ang sinabi, at pagkatapos ay iniba pa ulit sa sumunod na pagkakataon?

Matapos ipahayag ni Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. noong Okt. 5 na tatakbo siya bilang pangulo sa halalan ng 2022, ang mga paulit-ulit na pahayag na pinupuri ang kanyang ama, ang yumaong diktador Ferdinand Marcos Sr., at ang kanyang diktatoryal na rehimen ay kapansin-pansing tumaas.

Sinimulan ng administrasyong Duterte noong Pebrero ang pagpaplantsa ng mga deal para makakuha ng mga bakuna laban sa coronavirus disease 2019 (COVID-19) at mabakunahan ang 70 milyong Pilipino na nasa hustong gulang at maabot ang "herd immunity" sa katapusan ng taon.

Isang infographic ang nagbigay kredito sa dating Kabayan Party-list representative na si Harry Roque bilang may-akda ng Universal Health Care Law. Nangangailangan ito ng konteksto dahil isa lamang siya sa mahigit isandaang iba pang mambabatas na nakalista bilang mga may-akda.

Ilang mga social media account ang mali sa pagtukoy sa isang video ng malakas na hangin na dala ng isang bagyo na tumama sa Pilipinas noong 2020 bilang footage ng Bagyong Odette (internasyonal na pangalan: Rai), na ngayon ay dumadaan sa ilang bahagi ng Visayas at Mindanao.

Mali ang pahayag ng TV at radio show host na si Erwin Tulfo na ang Nueva Ecija caravan ni presidential aspirant Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. at ng kanyang running mate na si Davao City Mayor Sara Duterte-Carpio ay hindi sinundan ng broadcast at online news media.

Matapos tawagin ang mandato ng National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC) bilang "duplication ng mga gawain," sinabi na ngayon ni Bise Presidente Leni Robredo na siya ay "sumusuporta sa mandato at tungkulin ng ahensya."